Eng yorqin yulduz qaysi? Biror marta osmondan eng yorqin yulduzni topishga urinib ko’rganmisiz?
Osmonda yulduzlar ko’zingizga son-sanosizday ko’ringan bo’lsa ajab emas. Lekin teleskopsiz 6000 ga yaqin yulduzni ko’rish mumkin, ulardan 1500 tasi Janubiy yarim shar ustida bo’lib, Shimoliy yarim shardan ko’rinmaydi.
Bundan 2000 yil oldinroq yunon munajjimlari yulduzlarni yorqinligiga qarab kattalikka va sinflarga ajratishgan. Teleskop paydo bo’lishidan oldin yulduzlarning olti kattaligi yoki sinfi mavjud edi. Birinchi kattalikdagi yulduzlar eng yorqinlari, oltinchi kattalikdagilari esa eng xiralari edi. Oltinchi kattalikdagi yulduzlardan kichiklarini teleskopsiz ko’rib bo’lmaydi. Bugungi kunda zamonaviy teleskoplar 21-kattalikdagi yulduzni ham suratga olish imkonini beradi.
Bir kattalikdagi yulduzning yorqinligi undan oldingi kattalikdagi yulduz yorqinligidan 2,5 barobar kamdir. Birinchi kattalikdagi yulduzlar soni 22 tadir, ulardan eng yorqini Sirius bo’lib, u 1,5 kattalikka ega. Ushbu yulduz oddiy ko’z bilan ko’rish mumkin bo’lgan eng kichik yulduzdan 1000 martadan oshiqroq darajada yorqindir. Yulduzlarning kattaligi yoki sinfi qanchalik past bo’lgani sari ularning miqdori shunchalik ko’pdir. Agar birinchi kattalikdagi yulduzlar soni, bor-yo’g’i, 22 ta bo’lsa, 20-kattalikdagi yulduzlar soni milliardga yaqin.
Tungi osmonning eng porloq yulduzi – yulduz turkumidan Sirius. Siriusning eng shimoliy hududlari bundan mustasno, Erning har qanday hududidan kuzatilishi mumkin. Sirius quyosh tizimidan 8,6 yorug’lik yili uzoqlikda va biz uchun eng yaqin yulduzlardan biri. Bessel Siriusning ikki tomonlama yulduz ekanligini aytdi. 1862-yilda A. Klark Sirius B deb atalgan bir yulduzni topdi. Ko’rinadigan yulduz ba’zan Sirius A deb ataladi. Zamonaviy tadqiqotlarga ko’ra, Siriusning yoshi taxminan 230 million yil. Endi Sirius A massasi Quyosh massasining ikki barobarigacha, Sirius B esa Quyoshning massasidan biroz kamroqdir.