24 may kun tarixi

? BAYRAMLAR:

? Tinchlik va qurolsizlanish uchun xalqaro xotin-qizlar kuni.
? Yevropa parklari kuni.
? Butunjahon shizofreniya kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR :

?? AQSh – Milliy aviatsiyaga texnik xizmat ko’rsatish bo’yicha texnik kuni.
?? Beliz – Hamdo’stlik kuni.
?? Eritreya – Mustaqillik kuni.
?? Ekvador – Pichincha jangi kuni.
?? Bermud – Bermud kuni.
?? Braziliya – Qahva kuni.

? VOQEALAR:

-1032 – Ibn Sino Veneraning Quyosh diskidan o‘tishini kuzatdi va ta’rifladi.

  • 1276 – Magnus I Ladulos Shvetsiya qirolligi tojini kiydi.
  • 1487 – Ikkiyuzlamachi  Lambert  Simnel  Dublin soborida Britaniya monarxi etib saylandi.
  • 1571 – Qrim xoni Davlat-Girey Moskva Kremlini qamal qildi,  Moskva slobadasi va posadi butunlay vayron qilindi.
  • 1667 – Fransiya Ispaniyaga qarshi Devolyutsion urushni boshladi.
  • 1798 – Birlashgan Irlandlar Jamiyati tomonidan uyushtirilgan Irlandiya qo’zg’oloni boshlandi.
  • 1819 – „Savanna“  kemasi  Atlantika okeani boʻylab yoʻlga chiqdi.
  • 1822 – Pichincha jangidan so’ng Antonio Xose Sukre g’alaba qozondi, hozirgi Ekvador hududi Ispaniyadan mustaqillikka erishdi va Kolumbiya tarkibiga kirdi.
  • 1829 – Nikolay I Varshavada Polsha taxtiga o‘tirdi.
  • 1844 – Morze oʻzi yaratgan  Morze apparati yordamida  Vashingtondan Baltimorga telegramma joʻnatdi.
  • 1856 – Potavatomidagi Jon Braun tomonidan uyushtirilgan qirg‘in.
  • 1883 – Nyu Yorkda Bruklin  koʻprigi ochildi.
  • 1900 – Avrora kreyseri suvga tushirildi.
  • 1925 – “Komsomolskaya Pravda” gazetasining birinchi soni nashr etildi.
  • 1956 – Shvetsariyaning Lugano shahrida tarixda birinchi marta Yevrovideniye qo‘shiqlar konkursi bo‘lib o‘tdi.
  • 1982 – Eron-Iroq urushi: Eron armiyasi Xurramshaher shahrini Iroq okkupatsiyasidan ozod qildi.
    -1993 – Eritreya Efiopiyadan  mustaqil boʻldi.
  • 1994 – Toshkentda Qozog‘iston elchixonasi ochildi. 
  • 1996 – O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasini tashkil etish va uning faoliyati masalalari to‘g‘risida”gi Qarori e’lon qilindi
  • 2001 – ruscha Vikipediyadada birinchi maqola paydo bo’ldi.
  • 2006 – Wikimapiya proyekti ichga tushdi
  • 2020 – Tojikiston-Qirg‘iziston chegarasida qisqa otishma sodir bo‘ldi
  • 2022 – Texasdagi Robb boshlang’ich maktabidagi qirg’in

? TAVALLUDLAR:

Mil. av. 15 – Neron Klavdiy Druz Germanik (19-yil) – Tiberiya qo’mondoni, Rimning taniqli sakardalaridan biri.

  • 827 – Kirill Mefodiy – Slavyan alifbosi asoschisi.
  • 1686 – Gabriyel Daniyel Farengeyt (1736) – nemis fizigi, termometrda simobni joriy qilgan olim,  Farengeyt shkalasi ixtirochisi.
  • 1743 – Jan Pol Marat (1793) – Buyuk Fransuz inqilobining yetakchilaridan biri.
  • 1819 – Qirolicha Viktoriya (1901) – Ganoverlar sulolasining Britaniya taxtidagi so’nggi vakili (1837-1901).
  • 1898 – Helen Bruk Taussig (1986) – vrach, bolalar kardiologiyasi asoschisi.
  • 1905 – Mixail Sholoxov (1984) – rus sovet yozuvchisi, Nobel mukofoti sohibi (1965).
  • 1937 – Quatboy Abdreimov – qoraqalpoq aktyori va rejissyori, Oʻzbekiston xalq artisti (1974). 
  • 1940 – Iosif Brodskiy (1996) – taniqli rus shoiri, qo‘shiqchi va aktyor, Nobel mukofoti sohibi (1987).
  • 1941 – Bob Dilan – amerikalik qoʻshiqchi, shoir, yozuvchi va rassom, Nobel mukofoti sohibi (2016).
  • 1949 – James Broadbent – britaniyalik kino, teatr va televideniya aktyori.
  • 1958 – Saydulla Moldaxanov – teatr va kino aktyori, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist (2003).
  • 1960 – Kristin Skott Tomas – ingliz aktrisasi.
  • 1961 – Abdulla Aripov – Oʻzbekiston davlat arbobi, Respublika Bosh vaziri.
  • 1962 – Rustam Shoabdurahmonov – Toshkent shahar hokimi (2001-2005), Oʻzbekiston Milliy Olimpiya qoʻmitasi raisi (2019-yildan), Oʻzbekiston Respublikasining Qilichbozlik federatsiyasi raisi (2017-2019).
  • 1966 – Erik Kantona – Fransuz futbolchisi va kinoaktyori.
  • 1973 – Ruslana – ukrainalik qo’shiqchi, 2004-yilgi “Yevrovidenie” qo’shiq tanlovi g’olibi, Ukraina xalq artisti.
  • 1975 – Mark Gagyon – kanadalik short-trekchi, uch karra Olimpiya chempioni.
  • 1994 – Emma MakKeon – avstraliyalik suzuvchi, 5 karra Olimpiada chempiononi.