5 may kun tarixi

? BAYRAMLAR:

? Butunjahon kulgi kuni.
? Xalqaro doya (akusherka)lar kuni.
? Afrikaning Butunjahon merosi kuni.
? Xalqaro permakultura kuni.
? Butunjahon qo’l gigiyenasi kuni.
? Butunjahon o’pka gipertenziyasi kuni.
? Xalqaro malikalar kuni.
?? Yevropa kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? Litva, Vengriya, Mozambik, Portugaliya, Ruminiya, Kabo-Verde, Angola, Ispaniya – Onalar kuni.
?? Daniya – Ozodlik kuni.
?? Portugaliya, ?? Braziliya, ?? Senagal, ?? Mozambik, ?? Angola, … – Portugal tili va madaniyati kuni.
?? Buyuk Britaniya – Sassiqkoʻzan kuni.
?? Dominikan Respublikasi – Daraxt ekish kuni.
?? AQSh – Milliy karikaturachilar kuni.
?? AQSh – Milliy astronavtlar kuni.
?? Belarus  – Matbuot kuni.
?? Tonga – Bolalar kuni.
?? Palau – Qariyalar kuni.
?? Gayana – Hindlarning kelishi kuni.
?? Efiopiya – Vatanparvarlar g’alabasi kuni.
?? Yaponiya, ?? Janubiy Koreya – Bolalar kuni
?? Niderlandiya – Ozodlik kuni.
?? Qirg‘iziston – Konstitutsiya kuni.
?? Avstriya – Milliy sotsializm qurbonlari xotirasiga zo’ravonlik va irqchilikka qarshi xotira kuni.

? VOQEALAR:

  • 1260 – Xubulay Mo‘g‘ullar imperiyasining Buyuk xoni bo‘ldi.
  • 1762 – Rossiya Yetti yillik urushdan chiqdi.
  • 1764 – Sankt-Peterburgda Yeketrina II farmoni bilan  Rossiyadagi 1-ayollar ta’lim muassasasi – burjua qizlari uchun maktab (Smolniy instituti) tashkil etildi.
  • 1788 – Ispan dengizchisi Martines Kanadaning Vankuver orollarini ochdi.
  • 1789 – Qirol Lyudovik XVI 1614-yildan buyon birinchi marta General Shtatlarni chaqirdi.
  • 1816 – Karl Avgust Saks-Veymar-Eyzenaxskiy birinchi nemis konstitutsiyasini taqdim etdi.
  • 1821 – Muqaddas Yelena orolida Napoleon I vafot etdi.
  • 1836 – Belgiyada Yevropadagi ilk temir yo‘l ishga tushdi.
  • 1862 – Fransiyaning Meksikadagi intevensiyasi paytida Puebla jangi.
  • 1912 – Shvetsiyaning Stokgolm shahrida V Olimpiya o‘yinlariga start berildi. 
  • 1912 – “Pravda” gazetasining birinchi soni nashr etildi.
  • 1919 – Parijda “Qizil Xoch jamiyati Ligasi” ni tuzish haqidagi akt imzolandi.
  • 1920 – Sakko va Vansetti qaroqchilikda ayblanib qamoqqa olindi.
  • 1921 – Koko Shanel “Chanel No.5” atirlarini taqdim etdi.
  • 1936 –  Efiopiyaning italyan qo‘shinlari tomonidan bosib olinishi.
  • 1949 – Londonda 10 ta davlat vakillari Yevropa Ittifoqining Ustaviga imzo chekishdi.
  • 1956 – Tokio shahrida dzyudo bo‘yicha 1-jahon chempionati boshlandi.
  • 1993 – Mustaqil Qirg‘izistonning birinchi Konstitutsiyasi qabul qilindi.
  • 1994 – “O‘zbekiston Qahramoni” unvoni, “Oltin yulduz”, “Jasorat”, “Shuhrat” medallari, “Mustaqillik”, “Do‘stlik” ordenlari ta’sis etildi.
  • 1994 – Bishkek shartnomasi: Qorabog’ nizosi hal qilindi.
  • 2004 – Pablo Picassoning «Trubka tutgan bola» kartinasi 104 million dollarga sotildi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1599 – Oliver Kromvel (1658) – Angliya inqilobining yetakchisi, 1653-yildan Angliya, Shotlandiya va Irlandiyaning lord protektori.
  • 1652 – Boris Sheremetev (1719) – rus harbiy arbobi, diplomat, general-feldmarshal, Rossiyaning birinchi grafi.
  • 1811 – Jon Dreyper (1882) – amerikalik kimyogar, Oyni birinchi bo‘lib suratga olishga  erishgan.
  • 1813 – Syoren Kyerkegor (1855) – daniyalik faylasuf, ekzistentsializm asoschisi.
  • 1818 – Karl Marks (1883) –  nemis faylasufi, tarixchisi, iqtisodchisi, sotsiologi, siyosiy jurnalisti va sotsial inqilobchisi.
  • 1819 – Stanislav Monyushko (1872) – polyak kompozitori, dirijyor, organchi, pedagog, milliy kompozitorlik maktabi asoschilaridan.
  • 1846 – Genrik Adam Senkevich (1916) – polyak yozuvchisi, Nobel mukofoti sohibi (1905).
  • 1910 – Hamid Sulaymonov – (1979) – adabiyorshunos, matnshunos, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi (1964).
  • 1916 – Mutal (Mutavakkil) Burhonov (2002) – bastakor, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1964), Oʻzbekiston xalq artisti (1974).
  • 1918 – Matyoqub Qoʻshjonov (2005) – Oʻzbek adabiyotshunosi va munaqqidi.
  • 1921 – Artur Leonard Shavlov (1999) – amerikalik fizik, Nobel mukofoti sohibi (1981).
  • 1923 – Mixail Yegorov (1975) – sovet razvedkachisi, Qizil Armiya serjanti, 1945-yilda Meliton Kantaria bilan birgalikda Reyxstag tomida G’alaba bayrog’ini qadagan.
  • 1929 – Ibrohim Yusupov (2008) – Qoraqalpoq yozuvchisi, O‘zbekiston Xalq shoiri.
  • 1944 – John Rhys-Davies – buyuk britaniyalik kino va ovoz aktyori.
  • 1950 – Abduvaliyev Salimboy – tadbirkor, Oʻzbekiston Milliy Olimpiya qoʻmitasi vitse-prezidenti.
  • 1961 – No‘mon Murodov – O‘zbekiston xalq artisti.
  • 1988 – Adel – ingliz musiqachisi.