Author: Admin

Skandiy (lot. Scandium), Sc — Mendeleev davriy sistemasining III guruhiga mansub kimyoviy element; at. ra- kami 21, at. m. 44,9559. Tabiatda S.ning fakat bir izotop i 45Sc borligi ma’lum. S.ning … Read More

Skin-effekt (ing. skin teri, qobiq va effekt) (sirtiy effekt) — o’zgaruvchan tok va u b-n bog’liq bo’lgan elektromagnit to’lkinlarning muhit ichiga kirgan sari so’na borishi. Bu- ning natijasida, mas, o’zgaruvchan … Read More

Skafandr [Yun. skaphe — qayiq va aner(andros) — odam] — uchuvchi, kos- monavt, astronavt va g’avvoslarning Ger- metik kiyimi. Odamning havosi siyrak atmosferada, kosmik fazo va suv ostida ishlashiga imkon … Read More

Skatlar (Batomorpha ya’ni Batoidei) — tog’ayli baliqlar sinfiga mansub baliqlar katta turkumi (ba’zan turkum). Tanasi yassi, keng disksimon yoki rombsimon, uzunligi bir necha sm dan 6-7 m gacha, vazni 2,5 … Read More

Skarnlar (shvedcha scarn, aynan — loy, chiqindi) — metasomatik tog’jin- slari. Ohaktoshli magnezialtemirli silikatlar va alyumosilikatlardan tar- kib topgan; magmatik tog’jinslarining yuqori trali kontakt oreoli zonasida karbonatli jinslarning qaynoq magma- … Read More

SKLODOVSKAYA-KYURI (SklodowskaCurie) Mariya (1867.7.11, Varshava — 1934.4.7, Sanselmo, Pa- Rij yaqinidagi so sh.da dafn etilgan) — frantsuz va polyak fizigi va kimyoga- ri. Radioaktivlik haqidagi ta’limot asoschilaridan biri. Parij tibbiyot … Read More

Sklerotiniozlar, sklerosiyali chirish — o’simliklarning zamburug’li kasalligi. Sclerotinia graminearum zamburug’i qo’zg’atadigan kungaboqar, sabzi, bodring, sarimsoq, karam (ayniqsa, saqlash davrida) oq chi- rishi, kuzgi g’alla ekinlari S.i. katta za- rar keltiradi. … Read More

Skleroz (Yun. sklerosis — qotish, qattiklashish) — a’zolar, tomirlar de- vori va to’qimalarning spesifik funk- tsional elementlari (bez hujayralari, muskul tolalari va b.) o’lib, o’rnini bi- riktiruvchi to’qima egallashi natijasi- … Read More

Sklerodermiya (sklero … va derma) — terining qotib qolishidan iborat kasallik. Kollagen kasalliklar guruhiga xos. S.ning cheklangan (O’chokli), diffuz (tarqalgan), sistemali turlari bor. O’choqli S. pilakcha shaklida, yo’l-yo’l va yuzaki … Read More

Skipidar — terpen uglevodo- rodlaridan iborat murakkab aralashma (q. Terpenlar). Rangsiz, tiniq, uchuvchan, o’ziga xos hidli suyuklik. Qaynash t-rasi 153-225°, zichligi 850-870 kg/m3. Suv- da erimaydi, ko’pgina organik erituvchi- lar … Read More