Radio

Radio (lotincha radio — nurlanaman, nur tarqataman) — 1) axborotlarni radioto’lqinlar (elektrmagnit to’lqinlar) yordamida uzoq masofadan simsiz uzatish va qabul qilish usuli. 1895 yilda A. S. Popov ixtiro qilgan; 2) … Read More

Ravshanlik

Ravshanlik, yorug’lik texnikasida — yorug’lik manbaining berilgan yo’nalish bo’yicha yorug’lanishini ifodalovchi kattalik. Sirti biron-bir yo’nalish bo’yicha yorug’lanayotgan elementning Ravshanliki shu elementning ko’rilayotgan yo’nalishdagi yorug’lik kuchining shu elementning tanlangan yo’nalishiga tik … Read More

Rabod

Rabod (Arabcha) — O’rta Osiyo, Eron va Afg’onistondagi o’rta asr shaharlarining savdo va hunarmandchilik do’konlari, mahallalari joylashgan qismi. Rabodlar 7-8-asrlarda paydo bo’lib, shaharlarning arki yoki shahristoni atrofiga qurilgan. 11 — … Read More

Rabot

Rabot (Arabcha) — o’rta asrlarda arablarning mustahkamlangan qarorgohi. Tarhi to’rtburchak, devorlarida minoralari bo’lgan. Dastlab (Islom dini tarqala boshlagan davrda) g’oziylarga mo’ljallab qurilgan maxsus bino. Keyinchalik Rabot faqat qo’rg’on, istehkom ma’nosidagina … Read More

Tauantinsuyu

Tauantinsuyu (kechua tilida — Birlashgan to’rt viloyat) — inklar davlati (1438-1536). Poytaxti — Kusko shahri. Tauantinsuyu 4 qismga bo’lingan: Kolyasuyu (Chilining shimoliy qismi, Boliviyaning deyarli barcha hududi va Argentinaning shimoliy … Read More

Tatevosyan Oganes Karapetovich

Tatevosyan Oganes Karapetovich (1889.1.3, Yerevan — 1974.3.7, Moskva) — manzarachi rassom, O’zbekiston xalq rassomi (1945). Moskva rassomlik, haykaltaroshlik va me’morlik bilim yurtida ta’lim olgan (1911— 17). 1917— 66 yillarda O’zbekistonda, … Read More

Sumsarsoy

Sumsarsoy — Namangan viloyatidagi soy. Ko’gala tizmasidan (3700 metr) boshlanadi. Uzunligi 32 kilometr, havzasining maydoni 92,5 km2. Yuqori oqimida Ko’galasoy nomi bilan oqadi. Ayirmasoy qo’shilgandan so’ng Sumsarsoy nomini oladi. Soy … Read More

Matriarxat

Matriarxat (lotincha mater — ona va Yunoncha arche — ibtido, hokimiyat; aynan — ona hukmronligi), ginekokratiya — asosan, ibtidoiy jamiyatning ilk davridagi ijtimoiy tuzum shakllaridan biri. Ba’zi xalqlarda patriarxatdan oldin … Read More

Matrap

Matrap — bedana va boshqa yovvoyi parrandalarni ovlash uchun ishlatiladigan anjom. Uzun dasta (2,5—3 metr atrofida) va uning uchiga o’rnatiladigan to’r xaltali chambarak (diametri 1 — 1,5 metr) dan iborat. … Read More

Mashanko’l

Mashanko’l — Qoraqalpog’iston Respublikasining Qo’ng’irot tumanidagi ko’l. Qo’ng’irot shahridan 20 kilometr shimolda. Maydoni 10 km2 ga yaqin. G’arbdan sharqqa 4 kilometr, shimoldan Janubga 2 kilometr cho’zilgan. O’rtacha chuqurligi 2 metr, … Read More