Author: Admin

ZANJIRLI UZATMA – bir valdan ikkinchi valga aylanma harakat uzatuvchi zanjirli mexanizm. Ikkala valga bikr o’rnatilgan tishli g’ildiraklar (yulduzlar)ga kiydirilgan berk (“uzluksiz”) zanjir halqadan iborat. Zanjirning tuzilishi, yulduzchalar soni, yetakchi … Read More

ZANJIRA — naqsh turi; turlituman shakllar bir-biriga ulanib, uzluksiz takrorlanishidan hosil qilinadigan hoshiya naqsh. Naqsh mujassamotida ko’pincha doira atrofiga yoki ikki chiziq orasiga ishlanadi. Islimiy Zanjira va handisiy Zanjira turi … Read More

ZANJIR CHIZIQ – uchlari ikki nuqtaga mahkamlangan bir jinsli cho’zilmas ip (masalan, zanjir, telegraf simi) ning og’irlik ta’sirida salqi bo’lib turadigan xrlatiga o’xshash egri chiziq. Tenglamasi V = ach — … Read More

ZANJIR REAKTSIYALAR kimyoviy reaktsiyalarning bir turi. Bu reaktsiyalarda faol zarra (erkin radikal yoki atom) paydo bo’lishi tufayli boshlang’ich moddaning ko’plab molekulalari ketma-ket o’zgarishlarga uchrab turadi. Yonish, portlash jarayonlari Zanjir reaktsiyalarga … Read More

ZANJIR — 1) birinketin birik tirilgan metall halqalardan tayyorlanadigan egiluvchan buyum. Qadimdan xo’jalikda, zargarlikda ishlatib kelingan; 2) mashina va inshootlarning ketmaket biriktirilgan zvenolardan iborat egiluvchan qismi. Vazifasiga ko’ra, harakatni uzatuvchi, … Read More

ZANJILAR QO’ZG’OLONI – Sharqiy afrikalik qullar (zanjilar) ning Iroq, va Xuzistondagi qo’zg’oloni (869— 883). Yetakchisi va nazariyotchisi — shia mazhabi targ’ibotchisi Ali ibn Muhammad. Qo’zg’olonchi qullarga mahalliy dehqonlar va badaviylarning … Read More

ZANJILAR — 1) 7—9 asrlarda Arab va eroniy qul savdogarlari Zanjibar oroli (Sharqiy Afrika) dan Iroqqa keltirgan qullar. Zanjilarni maxsus lagerlarda saqlashgan. Ular Shatt al-Arab daryosi sohilidagi sho’rxok yerlarni tozalashda, … Read More

ZANJIBAR — Hind okeanidagi Orol. Afrikaning Sharqiy qirg’og’i yaqinida. Tanzaniya tarkibida. Maydoni 1658 kilometr kvadrat. Zanjibarning yer yuzasi pasttekislik (eng baland joyi 120 metr); marjon ohaktoshlaridan tashkil topgan, karst relef … Read More

ZANJABILDOSHLAR (Zingiberaceae) — bir pallalilar sinfiga mansub yo’g’on ildizpoyali yoki tugunak ildizli ko’p yillik o’tlar oilasi. Poyasi juda qisqa yoki bo’lmaydi, novdasining rivojlangan qismi soxta poya vazifasini o’taydi. Barglari yirik, … Read More

ZANJABIL (Zingiber officinale) bir pallalilar sinfiga, zanjabildoshlar oilasiga mansub, yo’g’on ildizpoyali ko’p yillik o’t o’simlik. Asosan, tropik va subtropiklarda tarqalgan. Janub va Janubiy Sharqiy Osiyoda o’stiriladi. Zanjabil yer osti tanasining … Read More