Rapsodiya nima?

Bu kalima ming yillik tarixga sohibdir. Qadimgi Yunonistonda bayram bazmlari va aytishuvlarda afsonaviy Gomerdan o’rnak olgan elkezar baxshilar — rapsodlar uzun, ayni chog’da judayam maroqli dostonlarni yoddan qiroat qilishardi. Yunoncha … Read More

Gimn nima?

O’zbekistonda ona tilimizga davlat maqomi berilganidan keyin madhiya deb yuritilayotgan “gimn” — bu, tantanavor qo’shiq. Davlat, diniy, harbiy madhiyalar bo’ladi, ularni qandaydir ahamiyatli voqealar sharafiga bastalaydilar. Madhiya va gimn singari … Read More

Psalom nima?

Qadimgi rus gimnografiyasida diniy na’tlar kuylash tariqasida muhim mavqelardan birini uning ko’hna janri — Psalom egallaydi. Psalomning vujudga kelishi Tavrot va Injilda, shuningdek Qur’oni Karimda tavsiflangan podshoh — Dovud alayhissalom … Read More

Kondak nima?

Kondak kalisoviy munojot qo’shiqlarining barisidan ko’lamlirog’i sanaladi. Bu janr milodning V—VI asrlari chegarasida Vizantiyada shakllangandi. O’sha zamonlarda u kukiliy deb ataladigan na’tiy kompozitsiyadan va ikos deb yuritiluvchi, yakkaxon xonanda bilan … Read More

Kamer musiqa nima?

O’tgan zamonlarda, hali kontsert zallari, filarmoniyalar bo’lmagan kezlarda instrumetal musiqa va uncha katta bo’lmagan cholg’u asarlari musiqa muxlislari, mug’anniylarning xonadonlarida ijro etilar edi. Bu narsa taxminan quyidagicha kechgan: bir necha … Read More

Qanday musiqani mumtoz deb ataymiz?

Biz: “mumtoz musiqa”, “mumtoz adabiyot” va hattoki “mumtoz djaz” degan ibora-atamalarni ko’p marotaba eshitganmiz. Nimani bildiradi bu g’aroyib kalimalar? Yevropada ham, gohida o’zimizda ham “klassika” tarzida qo’llanadigan “mumtoz”imiz lotincha “klassikus” … Read More

Musiqa nima?

Qani, bir tasavvur qilib ko’ring-chi: deylik, siz yog’och stolni barmog’ingiz bilan chertdingiz. Tovush hosil bo’ladi, sado chiqadi. Mabodo siz jomni ursangiz, u ham sado taratadi — daranglaydi. Darvoqe, uning sadosi … Read More

Muzeylar qachon paydo bo’lgan?

Muzeylar — bu, yoki tabiatda topilgan, yoxud odamzot tomonidan yasalgan u yoki bu buyumlar kolleksiyasi to’planadigan va namoyish etiladigan joy. San’atga, fanga, tarixga, sanoatga, texnologiyalarga bag’ishlangan muzeylar mavjuddir. “Muzey” so’zi … Read More