Category: A harfi

ALEYRON DONACHALARI, protein donachalari (Yunoncha aleuron — un-urvoq) — endospermdagi oqsil moddalarning kristallangan qattiq, dumaloq donachalari. Ular ba’zi moyli o’simliklar (mas, kanakunjut) urug’ida yirikroq, bug’doy, arpa va boshqa urug’ida esa … Read More

ALEYRODIDSIMONLAR (Aleyrodinea) — tengqanotlilar turkumiga mansub hasharotlar kenja turkumi.

ALEYKSANDRE (Aleixandre) Visente – (1898.26.4, Sevilya – 1984) – ispan shoiri, Ispaniya Qirollik akademiyasi akademigi. Asarlarini 1928 yildan e’lon qila boshlagan. Ilk she’riy to’plamlariga kirgan asarlarida syurrealizm g’oyasi kuchli. Ispan … Read More

ALEYKEMIYA (Yunoncha a — inkor qo’shimchasi, leukos — oq, haima — qon) — qon sistemasi kasalliklari xalqaro tasnifi bo’yicha — oq qon kasalligi shakli.

ALEZIYA — qadimgi gallar shaharqal’asi (hozirgi Dijon yaqinida, Frantsiya). Miloddan avvalgi 52 yilda gallar qo’zg’oloni paytida Yu. Tsezar qamal qilgan. Gallar Versingetorig rahbarligida Aleziyani mardona himoya qilganlar, ammo rimliklarning harbiy … Read More

ALEVROLIT (Yunoncha aleuron — un va litos — tosh) — qattiq chaqiq jins. Asosan o’lchami 0,01—0,1 millimetrgacha bo’lgan donalardan tuzilgan (alevrit). Tsementlashgan, zichlashgan va bir qadar diagenetik o’zgarishga uchragan.

ALEVRIT (Yunoncha aleuron — un) — bo’shak (zichlashmagan), chaqiq (parchalangan) cho’kindi jins. Alevrin o’z zarrachalarining hajmiga ko’ra, qumdan mayinroq, giddan dag’alroq bo’ladi. Alevrindagi zarrachalarning diametri ko’pincha 0,01 millimetrdan 0,1 millimetrgacha. … Read More

ALEBASTR (Yunoncha alabastros) — 1) qurilish gipsining eski nomi. Oq gipeni kuydirib olinadi. Haykaltaroshlik, tibbiyot va qurilishda ishlatiladi. O’zbekistonda Alebast olinadigan gips Farg’ona, Quvasoy, Sho’rsuv, Qamishboshi, So’x va boshqa joylardan … Read More

ALEATORIKA (lotincha alea — tasodifiylik) — 20-asr ikkinchi yarmida Yevropa kompozitorlik ijodida dodekafoniyaning qat’iy qonun-qoidalariga qarshi yuzaga kelgan oqim. Uning zamirida tasodifiylik (masalan, muayyan notalarni ishlatish bo’yicha “qur’a”ga tayanish, soqqachalar … Read More

ALEATIKO, Aleatiko Pero, uva liatika— vinobop uzum navi. 1830 yilda Italiyadan Krimga, 19 – asrning 2-yarmida O’zbekistonga keltirilgan. O’rta Osiyoda keng tarqalgan. Tupi o’rtacha o’sadi. Bargi bir oz cho’ziq, arra … Read More