Category: A harfi

AZOTLI IPRIT — organik birikma, rangsiz suyuqlik. Suvda yomon, organik erituvchilarda yaxshi eriydi. Azotli iprit iprit (dixlordietilsulfid)dan tarkibidagi oltingugurt o’rniga kiritilgan azot bilan farq qiladi. Ularning kimyoviy xossalari molekulasi tarkibida … Read More

AZOTLASH — kimyoviy-issiqlik ishlovi berish usullaridan biri. Azotlash po’lat, titan, ba’zi qotishmalardan tayyorlangan detallarning sirtqi qatlamini azotga to’yintirishdan iborat. Detalning azotga to’yintirilgan sirtqi qatlami juda qattiq, yeyilishga va zanglashga chidamli … Read More

AZOT XLORIDLARI – azot bilan xlorning o’zaro hosil qilgan birikmalari. Ular ammiak (NH3) va azoimid (N1M3) dagi vodorod atomlarining xlor atomiga almashinuvi natijasida hosil bo’ladi. Azot (111)-xlorid (NC13) beqaror (portlovchi), … Read More

AZOT FTORIDLARI — rangsiz, uziga xos hidli gazlar. Ularga azot triftorid (NF3), tetraftorgidrazin (N2F4), diftoramin (NF2H), diftordiazin (N2F2), nitrozil ftorid (FNO), nitril ftorid (FNO2), triftoraminoksid (NOF3), xlordiftoramin (NC1F2), ftoramin (NH2F), … Read More

AZOT TO’PLOVCHI MIKROORGANIZMLAR, azotfiksatorlar — atmosferadagi molekulyar azot (N2) ni o’zlashtiruvchi va uni organik birikmalarga o’tkazuvchi mikroorganizmlar. Azot to’plovchi mikroorganizmlarga dukkakli o’simliklar (beda, sebarga, no’xat va boshqalar) bilan simbioz hayot … Read More

AZOT OKSIDLARI — azotning kislorod bilan hosil qilgan birikmalari. Azot oksidlari azot va kislorod molekulalarining birikishidan hosil bo’lib, reaktsiya issiqlik yutilishi bilan boradi. Ba’zilari termodinamik jihatdan beqaror. Azotning quyidagi oksidlari … Read More

AZOT MUVOZANATI – organizmga bir kecha-kunduzda ovqat tarkibida kirgan azot bilan undan tashqariga chiqqan (siydik va najas bilan) umumiy azot orasidagi farq. Voyaga yetgan organizmning normal holatida azot muvozanati mavjud. … Read More

AZOT (lotincha Nitrogenium), N — Mendeleev davriy sistemasining V guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 7, at.m. 14,0067. Yer po’stining og’irlik jihatidan 0,01% ini tashkil etadi. Havoda erkin holda bo’ladi … Read More

AZOR OROLLARI (portugalcha Ilhas dos Acores — Qarchig’aylar oroli) — Atlantika okeanining shimoliy qismidagi arxipelag. Pireneya yarim orolidan g’arbda. Portugaliya tarkibida 9 ta yirik Orol va kelib chiqishi vulkanik bo’lgan … Read More

AZOR ANTISIKLONI – Atlantika okeanining shimoliy yarim shardagi subtropik va tropik qismi ustidagi yuqori atmosfera bosimi oblasti. Markazi — 35-parallelda, Azor orollari yaqinida. Azor antisiklonining bir tarmog’i qishda Saxroi Kabirga, … Read More