Category: B harfi

BIOORGANIK KIMYO INSTITUTI, O’zbekiston Fanlar Akademiyasi O. S. Sodiqov nomidagi Bioorganik kimyo instituti — ilmiy tadqiqot muassasasi. 1977 yilda O’zbekiston Fanlar Akademiyasi tarkibidagi Bioorganik kimyo bo’limi (1973) negizida tashkil etilgan. … Read More

BIOORGANIK KIMYO — organik kimyo bilan biologiyaning bir qancha sohalaridan tarkib topgan fan. 20-asrning 2-yarmida vujudga kelib, molekulyar biologiya, biokimyo va biologiyaning boshqa tarmoqlari bilan chambarchas bog’langan holda rivojlanmoqda. Asosan, … Read More

BIONIKA (Yunoncha bion — hayot elementi, asl ma’nosi — yashovchi)— biologiya va kibernetikaning yanada mukammal texnik vositalar yoki qurilmalarni yaratish maqsadida organizmlarning tuzilishi va hayot faoliyatini o’rganadigan bir yo’nalishi. Bionika … Read More

BIONAVIGATSIYA (bio… va lotincha navigatio — suzish), mo’ljalga olish— hayvonlarning doimiy qishlov va ko’payish joyiga mavsumiy ko’chib yurishi (migratsiya) davrida yoki yashaydigan joyni topishida o’z harakat yo’nalishini tanlay olish (xoming) … Read More

BIOMEXANIKA (bio… va mexanika) — biofizikaning tirik organizm, organ va to’qimalar mexanik xossalari hamda ularda sodir bo’ladigan mexanik hodisalarni o’rganuvchi bo’limi. Ilgari Biomexanika tushunchasi embriologiyaning rivojlanish mexanikasi, ko’pincha eksperimental embriologiya … Read More

BIOMETRIYA (bio… va ..metriya)— biologiya bo’limi; biologik ob’yektlarni matematik (variasion) statistika usullari bilan o’rganadi. Biometriya asoslari 19- asr oxirida ingliz olimlari F. Galton va K. Pirs asarlarida ifodalab berilgan. Biometriya … Read More

BIOMETEOROLOGIYA — ekologiyaning bo’limi; atmosfera muhitining geofizik va kimyoviy omillari bilan tirik organizmlar o’rtasidagi bevosita va bavosita aloqalarni hamda iqlim va ob-havo bilan tirik organizmlar o’rtasidagi o’zaro ta’sirni o’rganadi. O’simliklar … Read More

BIOMASSA (bio… va massa)— bir turga mansub individlar, turlar guruhlari yoki jamoasining o’zi yashab turgan muhit yuzasi (1 metr kvadrat, 1 santimetr kvadrat va hokazolar) yoki hajmi birligi (1 metr … Read More

BIOLYUMINESSENTSIYA (bio…, Yunoncha lumen — yorug’lik, escent — kuchsiz, sust ma’nosini anglatadigan qo’shimcha), funktsional xemolyuminessentsiya — tirik organizmlarning kuchsiz nur hosil qilish xususiyati. Biolyuminessentsiya bakteriyalar, zamburug’lar, radiolariyalar, bulutsimonlar, qisqichbaqasimonlar, hasharotlar, … Read More

BIOLOKATSIYA (bio…, Yunoncha locusjoy)—hayvonlarning ko’rish, eshitish, hid bilish va boshqa sezgi a’zolari yordamida atrof muhitni yoki begona individlar (o’lja, dushman)ni, ular turgan joy yoki ulargacha bo’lgan masofani aniqlash xususiyatlari. Biolokatsiya … Read More