Category: D harfi

DEDUKTSIYA (lotincha deductio — xulosa chiqarish) — manttsh qoidalariga ko’ra xulosa chiqarish. Dastlab formal mantiqda umumiylikdan xususiylik, ayrimlik tomon muhokama yuritish Deduktsiya deb atalgan. Masalan, “barcha metallar elektr o’tkazuvchandir (umumiy) … Read More

DEDEKIND KESIMI – irratsional sonlarni aksiomatik kiritish usuli. Yu. Dedekind 1872 yilda ishlab chiqqan. Bu usulga ko’ra, ratsional sonlar to’plami ikki sinfga — “quyi” va “yuqori” sinflarga bo’linadi, “yuqori” sinfga … Read More

DEDEKIND (DEDEKIND) YULIUS VILGELM RIXARD (1831.6.10 — Braunshveyg — 1916.12.2) — nemis matematigi; Berlin Fanlar Akademiyasi a’zosi (1880). Ilmiy ishlari sonlar nazariyasiga, algebra va matematik analizga doir. Ko’p ishlari algebraik … Read More

DEGUSTATSIYA (lotincha degusiatio — tatib ko’rish) — tamaki, choy, vino, qandolat, oziq-ovqat mahsulotlari, non, go’sht, sut mahsulotlari va boshqa sifatini xidlab, rangini, mazasini ko’rib baholash.

DEGTYARYOV VASILIY ALEKSEYEVICH (1879/ 80-1949) — rus ixtirochisi, muhandislik-artilleriya xizmati general-mayori (1944), texnika fanlari doktori. Mehnat Qahramoni (1940). Pulemyot (shu jumladan qo’l pulemyoti, 1927 va 1944 yillarda), pulemyot-pistoletlarning bir necha … Read More

DEGREZTEPA — shahar xarobasi (1 — 5-8-asrlar). Surxondaryo viloyati Oltinsoy tumani Degrez suv omborining Janubi-g’arbida. To’g’ri to’rtburchak tarxli. Maydoni 6 gektardan ortiq. Mudofaa devorlarining qoldiqlari tepaliklar (eni 10 metr, bo’yi … Read More

DEGREZLIK, cho’yangarlik — 1) cho’yan eritib, undan turli buyumlar quyish kasbi. O’zbekiston hududida qadimdan cho’yandan urush qurollari, hunarmandlik, qishloq xo’jalik va ro’zg’or buyumlari (masalan, qozon) yasalgan. Cho’yan buyumlar zaxda zanglab, … Read More

DEGREZ (forscha — qozon quymoq) — qozon quyuvchi, umuman cho’yandan turli buyumlar qo’yuvchi usta.

DEGIDROGENLASH (de… va gidrogenlash) — organik birikmalardan katalizator ishtirokida vodorod ajratib olish reaktsiyasi. Elektron almashinish bilan sodir bo’ladigan oksidlanish qaytarilish jarayonlariga kiradi. Gidrogenlash uchun yaroqli katalizatorlarning ko’pi Degidrogenlash uchun ham … Read More

DEGIDRATOR — neft emulsiyasi tarkibidagi suvni ajratuvchi asbob. Bu ishni yuqori chastota va yuqori kuchlanishli elektr maydoni ta’sirida amalga oshiriladi. Degidrator metall korpusdan iborat bo’lib, ichida elektrod o’rnatilgan ebonite izolyator … Read More