Category: E harfi

EPIKUREIZM — Epikur g’oyalaridan kelib chiqqan ta’limot. Afinadagi maktabi — Epikur “bog’”i. Epikur falsafadan saboq bergan bu “Bog’”da dastlab Metrodor, Polien, Ermarx, Kolot (miloddan avvalgi 4-3-asrlar), so’ng Sidonlik Zenon, Fedr, … Read More

EPIZOD (Yunoncha — qo’shimcha) — 1) voqea, hodisa; 2) epik, liroepik va dramatik asar syujetidagi asosiy harakatning ma’lum bir bo’lagi, yakunlangan muayyan qismi. Epizodning mazmun-mohiyati, vazifasi asarning umumiy syujet tizimi … Read More

EPIGENEZ (epi… va …genez) — organizmlarning murtakdan asta-sekin yangi shakl o’zgarishlar natijasida rivojlanishi to’g’risidagi ta’limot. “Epigenez” terminini ingliz vrachi va fiziologi U. Garvey taklif etgan (1651). Epigenez organizmlar tuzilishi xususiyatlarning … Read More

EOL RELEF SHAKLLARI shamol ta’sirida yuzaga keluvchi relef shakllari, asosan, arid iqlimli zonalar (cho’l va chala cho’llar)da kuzatiladi. Dengiz, ko’l va daryolarning bo’sh va substrat jinslarini siyrak o’simlik qoplami shamol … Read More

EOL JARAYONLAR (yunonlarning shamol xudosi — eol nomidan) — shamol ishi ta’sirida relef hosil qiluvchi jarayonlar. Eol jarayonlar yuzaga kelishi uchun havo quruq, atmosfera yog’inlari miqdori kam, tez-tez kuchli shamollar … Read More

ENTSEFALOMIELIT (Yunoncha — bosh miya va — orqa miya) — bosh va orqa miyaning bir vaqtda yallig’lanishi. Entsefalomielit ko’pchilik yuqumli va neyroallergik, toksik kasalliklarda Markaziy nerv sistemasining zararlanishidan kelib chiqadi. … Read More

ENTSIKLOPEDIYA (Yunoncha — bilimlar doirasi), qomus — muayyan tizimga solingan keng qamrovli bilimlar to’plami, ilmiy yoki ilmiy ommabop nashr. “Entsiklopediya” terminining ma’nosi tarixan o’zgarib turgan. Antik davrda u “erkin san’at” … Read More

EOSEN (Yunoncha — erta tong va — yangi) — paleogen sistemasi (davri)ning o’rta bo’limi. 1833 yilda ingliz geologi Ch. Layel tomonidan nomlangan. Eosendan yuqori bo’lim 1855 yil Oligosen bo’limi (epoxa) … Read More

EPAMINOND (Eratetopyaz) (miloddan avvalgi taxminan 418-362) — yunon sarkardasi va siyosat arbobi. 4-asrning 70-60-yillarida (Fivada 379 yildagi demokratik to’ntarishdan so’ng) Pelopid bilan birga Fiva davlati va demokratik asoslarda qayta vujudga … Read More

ENTSEFALIT (Yunoncha — bosh miya) — bosh miyaning yallig’lanishi (temperatura ko’tarilishi, bosh og’rishi, falajlar, eshush buzilishi va hokazolar), shikastlanish, zaharli moddalar (qo’rg’oshin, benzin va boshqalar), kasallik tug’diruvchi mikroorganizmlar ta’sirida yuzaga … Read More