Category: F harfi

FAN DOKTORI — yuqori ilmiy daraja. Dastlab izo y. Bolonya universitetida joriy etilgan bo’lib, magistrlik darajasiga ega bo’lgan o’qituvchilarga berilgan. Sobiq SSSR, jumladan, O’zbekistonda Fan Doktori ilmiy darajasi 1934 yildan … Read More

“FAN VA TURMUSH” — O’zbekiston Fanlar Akademiyasining ilmiy-ma’rifiy, ommabop jurnali. Toshkent shahrida 1 yilda 6 marta nashr qilinadi. Dastlab “sotsialistik ilm va texnika” (1933-35), “sotsialistik fan va turmush” (1939-41) nomlari … Read More

FOSFORIT UNI — fosforli o’g’it, fosforitlardan kukun holida ishlab chiqariladi, tuproq nordonligini pasaytiradi, suvda erimaydi. Tarkibida o’simliklar qiyin o’zlashtiradigan va SaSO3, CaJ2 aralashgan SA3(RO4)2 shaklidagi 19-30% R2O5 bor. Nordon, botqoqi, … Read More

FOSFORESSENTSIYA – uyg’otish tugagandan keyin ham ancha davom etadigan lyuminessentsiya. Fosforessentsiya bir necha sekund, minut, soat, oy va hatto yil davom etishi mumkin. Kristallofosforlarning Fosforessentsiyasi uyg’otish vaqtida ajraladigan elektronlar va … Read More

FOSFORBAKTERIN — bakterial o’g’it; tarkibida fosfororganik birikmalarni o’simliklar o’zlashtira oladigan shaklga o’tkazish qobiliyatiga ega bo’lgan mikroorganizmlar sporasi bor. Fosforbakterin yuqtirilgan urug’lik bilan tuproqqa kirgan bakteriyalar o’simlikning ildiz atrofida rivojlanadi. Fosforbakterin … Read More

FOTO… (Yunoncha phos, photos — nur, yorug’lik) — o’zlashma qo’shma so’zlarning birinchi qismi: 1) yorug’lik ta’siriga, umuman yorug’likka taalluqlilikni ko’rsatadi (masalan, fotosintez, fotokimyo, fotoelement); 2) fotografiya, suratga aloqadorlikni bildiradi (masalan, … Read More

FOTIHA (Arabcha — ochmoq, boshlamoq) — 1) Qur’onning birinchi (boshlang’ich) surasi nomi. Fotiha 7 oyatidan iborat bo’lib, unda Alloh taologa hamd, uning sifatlari, qiyomat kuni egasi ekanligi, ibodat, ixlos, duo, … Read More

FOTIMIYLAR yaqin Sharqda hukmronlik qilgan ismoiliylar xalifalari sulolasi (909-1171). Nasablari Muhammad (sav)ning qizlari fotimata borib taqaladi. Fotimiylar davlati Tunisda barpo etilgan. 10-asr o’rtalarida Fotimiylar Shimoliy Afrikaning butun hududi va Sitsiliyani, … Read More

FOTIMA (taxminan 605/606, Makka 632/633, Madina) — Muhammad (sav) ning kenja qizi. Fotimaga e’tiqod qilish shialar o’rtasida keng tarqalgan. Shia imomlar va musulmon mamlakatlaridagi ko’pchilik sulolalar (Idrisiylar, fotimiylar, Sa’diylar va … Read More

FOTEH NIYOZIY (1914.16.4, Samarqand — 1991.30.8, Dushanba) — Tojikiston xalq yozuvchisi (1986). Samarqand Pedagogika akademiyasida o’qigan (1934). 2-jahon urushi qatnashchisi (1941-45). Foteh Niyoziyning ijodi o’tgan asrning 30-yillaridan boshlangan. Dastlab o’zbek … Read More