Category: M harfi

Mutlaq huquq — intellectual mulk ob’ektiga nisbatan uning egasiga tegishli bo’lgan mulkiy huquqlar maj- mui. M.h. egasi intellektual mulk ob’- ektidan o’z xohishiga ko’ra har qanday shaklda va har qanday … Read More

Mutlaq qora jism – har qanday t-Rada o’ziga tushayotgan barcha nurlanishlarni (to’lqin uzunligidan qat’i nazar) yuta oladigan jism; yutish krbiliyati birga teng. M.q.j. nurlatgan yorug’likning spektral tarkibi va Energi- yasi … Read More

Mutlaq temperatura – mutlaq nol (-273,16°S) dan hisoblanadigan t-ra, Tmu11 b-n belgilanadi. M.t. tu- shunchasini u. Tomson (Kelvin) kirit- gan; Shusababli M.t. shkalasi Kelvin shkalasi yoki termodinamik t-ra shkalasi deb … Read More

Mutlaq ruh – Gegel falsafasida- gi tushuncha. Ruh, taraqqiyotining mutlaq bilimga ko’tarilish bosqichlari orqali o’tadigan oxirgi bo’gini (halqasi) tu- shuniladi. Ruh o’z taraqqiyotida mutlaq yadai san’atda mushohada va hissiyot orqali, … Read More

Mutlaq nol — Tselsiy shkala- si jadvali bo’yicha olingan nol t-radan 273,16° pastda yotgan nuqta; termodi- Namik t-ra shkalasida t-ra hisobining boshi. Odatda, suvning uchlama nuqtasi deb qabul qilingan M.n.da … Read More

Mutlaq balandlik (alti- tuda) -er yuzasida muayyan nuqtaning dengiz yoki okean suvlarining o’rtacha satxidan boshlab ulchangan tik baland- ligi (m larda ulchanadi). Bu balandlik- ni ifodalovchi songa belgi deyiladi. Okean … Read More

MUTASIONIZM — yirik o’zgarishlar tufayli evolyusiyani sakrash yo’li b-n sodir bo’ladigan jarayon sifa- tida qaraydigan biol.dagi kontsepsiya. M.ning asoschisi evolyusiyaning muta- tsion nazariyasini yaratgan X. De Friz hisoblanadi. M.ga binoan … Read More

Mutasion nazariya – nasldan- naslga beriladigan uzilishli (diskret) o’zgaruvchanlikni tan oluvchi nazariya. Gollandiyalik botanik X. De Friz to- monidan ishlab chiqilgan (1901-03). M.n.ning asosiy xossalari: mutasiya oraliq formalarsiz to’satdan paydo … Read More

Mutant — mutasiya natijasida or- ganizmning irsiy o’zgargan formasi. M. tabiiy yoki mutagenlar ta’sirida paydo bo’lishi mumkin. Aksariyat M. boshlang’ich organizmlar (yovvoyi formalar)dan tur- li xil strukturaviy tuzilishi, funk- tsiyasining … Read More

Mutanabbiy, (taxallusi; asl ism-sharifi Abu Tayyib Ahmad ibn al- Husayn al-Mutanabbiy) (915, Kufa — 965, raxt) — Arab shoiri. Arab mumtoz adabiyotining yirik namoyandalaridan va Arab she’riyatida falsafiy lirika asos-chilaridan … Read More