Category: M harfiga oid iqtisodiy ensiklopedik atamalar

MEHNATNING CHEKLI MAHSULOTI – boshqa ishlab chiqarish omillari sarfi o’zgarmaganda, bir birlik qo’shimcha mehnat sarfi hisobidan ishlab chiqarilgan qo’shimcha mahsulot.

MEHNATGA MUNOSABAT – murakkab ijtimoiy hodisa bo’lib, uch element birligi: mehnat muomalasi sabablari va yo’nalishlari; real yoki haqiqiy mehnat muomalasi; xodimlarning mehnat faoliyatiga og’zaki baho berishidan iboratdir.

MEHNATGA MOSLASHISH (KO’NIKISH) – shaxs yangi mehnat vaziyatini o’zlashtirishining ijtimoiy jarayoni bo’lib, unda shaxs va mehnat muhiti bir-biriga faol tasir ko’rsatadi.

MEHNATGA ISHBAY HAQ TO’LASH – xodimlarning haqiqatda bajargan ishi yoki yetishtirgan mahsulotiga to’lanadigan ish haqi tizimi.

MEHNATGA HAQ TO’LASHNING ODDIY CHEGARALANMAGAN TIZIMI – xodimlarga ish haqi mehnat me’yorining bajarilish darajasidan qat’i nazar, o’zgarmagan stavka va rassenkalarda to’lab boriladi.

MEHNATGA HAQ TO‘LASHNING ISHBAY PROGRESSIV TIZIMI – me’yordan ortiq bajarilgan ish yoki yetishtirilgan mahsulot uchun progressiv ortib boruvchi stavka yoki rassenka bo’yicha haq to’lash.

MEHNATGA HAQ TO’LASH TIZIMI – o‘zaro bog’langan, bir maqsadga qaratilgan, bir-birini to’ldiruvchi turli haq to’lash shakllarining o’zaro yig’indisi.

MEHNATDAN QONIQISH HOSIL QILISH – xodimning mehnat mazmuniga, xarakteri va shart-sharoitlariga qo’yadigan talablarining muvozanatli holati. Bu talablarni amalga oshirish imkoniyatlariga subyektiv baho berishdir.

MEHNAT O’LCHOVI – ma’lum mahsulotni ishlab chiqarish yoki boshqa biron ishni bajarish uchun sarflangan ish vaqtini aniqlashga xizmat qiladi. Bu o’lchovga kishi/kun va kishi/soatni misol keltirish mumkin.

MEHNATNI ILMIY TASHKIL ETISH – ishlab chiqarishga tizimli joriy qilinadigan ilm-fan yutuqlari va ilg’or tajribalarga asoslangan mehnatni tashkil etish. U eng yaxshi texnika va odamlarni bitta ishlab chiqarish jarayoniga yig’ishga … Read More