Category: P harfi

Perminvar (inglizcha perm(eability) -o’tkazuvchanlik va invar(iablr) — o’zgarmaydigan — nikel (№)ning temir (Fe) va kobalt (so) bilan qotishmalari guruhining umumiy nomi (ba’zan, molibden va xrom qo’shilishi mumkin). Magnit jihatdan yumshoq … Read More

Permalloy (inglizcha permalloy; prem(eability) — o’tkazuvchanlik va alloy — qotishma) — magnit o’tkazuvchanligi yuqori bo’lgan, magnit jihatdan yumshoq qotishma; tarkibi nikel (Ni) va temir (Fe) dan iborat. Kam nikelli (Ni … Read More

Peripatetik maktab (Yunoncha peripateo — sayr etib yurmoq) — aristotel asos solgan falsafiy maktab. Maktabda tinglovchilar bilan sayr qilib yurib dars o’tilgan (nomi shundan olingan). Aristoteldan keyin qariyb 34 yil … Read More

Periderma (peri… va Yunoncha Derma — teri) — ko’p yillik va ba’zi bir yillik o’simliklar poyasi va ildizining ikkilamchi qoplovchi to’qimasi. Po’kak, felloderma va fellogendan tashkil topgan. Periderma hujayralari suv … Read More

Pergolezi, Pergoleze (taxallusi, asl familiyasi Dragi) Jovanni Batista (1710.4.1, Ezi, Ankona — 1736.17.3, Ne- Apol yaqinidagi Possu-oli) — italyan kompozitori, Neapolitan opera maktabining yirik vakili. Pergolezi -10 opera, kontsert, oratoriya, … Read More

Pepsin (Yunoncha pepsis — ovqat hazm qilish) — sut emizuvchilar, qushlar, sudralib yuruvchilar va ko’pchilik baliqlar me’da shirasining asosiy fermenti. Oqsillar va peptidlarni parchalaydi. Nemis olimi T. Shvann topgan (1836). … Read More

Pentlandit — sulfidlar sinfiga mansub mineral, temir nikel kolchedani. Birinchi bo’lib ingliz sayyohi J. Pentlend (1797-1873) topgan (nomi shundan).Kimyoviy tarkibi (Fe, Ni),S8. Pentlanditda 32,55% temir, 34,22% nikel, 32,33% oltingugurt hamda … Read More

Pentod [Yunoncha pente — besh va (elektr)od] — katod, anod va uchta to’r (boshqarish, ekran, antidinatron) dan iborat besh elektrodli elektron lampa; past va yuqori quvvatli xillari bor. Past quvvatli … Read More

Pennin — xloritlar guruhiga mansub mineral. Metamorfik tog’ jinslarida keng tarqalgan. Kimyoviy tarkibi (Mg, Fe)5 Al[AlSi3O10](OH)8. Monoklin singoniyali; psevdogeksagonal, plastinkasimon kristallar hosil qiladi. Rangi, ko’pincha, yashildan qoramtiryashilgacha; xromga boy bo’lgan … Read More

Penisillioz — o’simlik kasalligi, ko’proq g’o’za ko’sagi kasallanadi. Kasallikni Penicillium turiga mansub zamburug’lar qo’zg’atadi. Ko’sakning ayrim chanoklarini yoki butunlay shikastlab, tolada kulrang, yashil, kulrang-ko’kish, sarg’ish va boshqa ranglar hosil qiladi. … Read More