Category: P harfi

Protivogaz (ruscha protiv — qarshi va gaz) — nafas organlari, yuz va ko’zni zaharli radioaktiv moddalar va bakterial vositalar ta’siridan himoya qiluvchi asbob. Filtrlovchi va izolyatsiyalovchi turlarga bo’linadi. Filtrlovchi Protivogazni … Read More

Protistologiya (Yunoncha Protistos — eng birinchi va … logiya) — biologiyaning bir hujayrali organizmlar — Protistlarni o’rganadigan bo’limi. “Protistlar” terminini 1866 yilda nemis olimi E. Gekkel kiritgan va ko’p hujayrali … Read More

Proteylar (Proteidae) — dumli amfibiyalar oilasi. Uzunligi 16-40 santimetr. Gavdasi cho’ziq, dumi uzun, eshkaksimon, suzgich burmalari bor. Oyoqlari kuchsiz rivojlangan, oldingi oyoqlarida 3 tadan, keyingisida 2 tadan barmog’i bor. Tashqi … Read More

Proteinoterapiya (Yunoncha Protos-birinchi va terapiya) — immunoterapiya turi. Davo maqsadida teri ostiga, muskul orasiga yoki venaga oqsilli moddalar (masalan, sut, zardob va boshqalar) yuborish. Proteinoterapiya ko’pincha surunkali infektsion va infektsion … Read More

Proteinlar, oddiy oqsillar — molekulalari aminokislotalar qoldig’idan tuzilgan (bir-biri bilan, asosan, amin va karboksil guruxlari orqali birikkan) moddalar. Suvda va tuzli eritmalarda eruvchanligiga ko’ra, Proteinlarga tegishli oqsillar 7 xilga ajratiladi: … Read More

Proteza (Yunoncha prothesis — oldindan joylash) — talaffuzni qulaylashtirish uchun so’zning eng boshida tovush (odatda, unli) orttirilishi. O’zbek tilida O’kuz—ho’kiz, og’och—yog’och singari tarixiy taraqqiyot jarayonidagi ayrim holatlarni hisobga olmaganda (bu … Read More

Proteidlar (Yunoncha protos — birinchi), oddiy oqsil — protein va oqsil bo’lmagan komponentlardan iborat murakkab oqsillar. Ko’pincha prostetik guruh deb ataladi. Oqsil bo’lmagan komponentlarning tabiatiga ko’ra, Proteidlar quyidagi guruhga: glikoproteidlar, … Read More

Prolongatsiya (lotincha prolongatio) — zayom, veksel va shartnomalarning amal qilish muddatlarini uzaytirish. Prolongatsiya kelishuvlar, sud qarorlari, davlat hokimiyati aktlarida o’z aksini topadi. Iqtisodiy harakatlar, huquqiy sohalarda keng qo’llaniladi. Prolongatsiya, asosan, … Read More

Prolog (Yunoncha prologos — muqaddima) — 1) teatrda spektakl (pyesa, opera, balet, musiqali drama va boshqalar) boshlanishi oldidan ijro etiladigan ko’rinish, sahna (ba’zida parda); 2) adabiy asarlarda muqaddimaning bir turi. … Read More

Proliferatsiya (lotincha proles — avlod, nasl va facio — bajaraman) — 1) odam va hayvonlarda yangi hujayralar paydo bo’lishi va ko’payishi natijasida to’qimalarning o’sib ketishi; 2) o’simliklarda — o’sishdan va … Read More