Category: Sh harfi

Shlyuz (gollandcha §1Sh5, lot. exs1i- s1o — bo’laman) — 1) navigasiyada — kemalarni Daryo yoki kanallarga bir suv sathidan ikkinchi suv sathiga o’tkazish uchun mo’ljallangan gidrotexnika inshooti. Devorlar va darvozalar … Read More

Shmidt gipotezasi (astronomiyada) — Kuyosh sistemasilagi sayyoralarning paydo bo’lishi to’g’risidagi kosmogonik gipotezalardan biri. O.Yu. Shmidt sayyoralar bir vaqtlar Quyoshni qurshab turgan turli o’lchamdagi moddalardan paydo bo’lganligi haqidagi nazariyani ishlab chiqdi … Read More

Shlezvig Golshteyn – Germaniya yeri. Maydoni 15,7 ming km2. Aholisi 2,8 million kishi (2001). Ma’muriy markazi — kil shahri mamlakat shimolda, Yutlandiya yarim oroli va shimoliy Germaniya pasttekisligida joylashgan. Shimoliy … Read More

Shlak (nemischa), toshqol — 1) metallurgiyada — eritish jarayonlarida (masalan, po’lat eritishda) suyuq metall sirtini qoplovchi (soviganda toshsimon yoki shishasimon holatga o’tuvchi) eritma. Shlak pechga maxsus solinadigan flyus, metallurgiya reaktsiyalari … Read More

Shishchivinlar, gallisalar— qo’shqanotlilar yoki pashshalar turkumiga mansub mayda chivinsimon hasharotlar oilasi. 3500 ga yaqin turi ma’lum. Tanasining uzunligi 1-5 millimetr. Chuvalchangsimon lichinkasining yaqqol ajralgan boshi yoki oyog’i yo’q bo’lib, urchuqsimon. … Read More

Shishasimon holat – suyuqliklar yoki suyuqlantirilgan eritmalarning sovitilganda qovushoqligi ortib borishi natijasida qattiq jismlar xossalarini namoyon qiladigan amorf holati. Moddalarning suyuq holatdan Shishasimon holatga o’tishi qaytar jarayondir. Kimyoviy birikmalarning turli … Read More

Shisha qoliplash mashinasi — shisha bo’tqasi (massasi)ni har xil shaklli qoliplarga quyib (shtamplab, presslab, prokatlab, cho’zib, puflab va boshqalar usullarda) shisha buyumlar olish uchun mo’ljallangan qurilma. Bunda ishlatiladigan shisha bo’tqasining … Read More

Shixlar — turkiy qabila. Shixlarning asosiy qismi o’rta asrlardan hozirgi Turkmanistonning g’arbiy qismida, O’zbekistonning Buxoro, Qorako’l, Navoiy, muborak tumanlarida yashaganlar. Shixlar urug’sifatida o’zbeklarning Qutchi, qarluq qabilalari tarkibida ham uchraydi. Shixlar … Read More

Shifr (Fransuzcha sgpyge, aynan — raqam, Arabcha sifr — nol) — maxsus maqsadlar uchun mo’ljallangan shartli belgilar majmui. Diplomatik vakillar (elchilar, attashelar va boshqalar)ning o’z hukumatlari bilan maxfiy yozishmalarida, shuningdek, … Read More

Shiroq (yunon manbalarida Sirak) (miloddan avvalgi 6-asr) — Turon xalqlarining Axomaniylar podshosi Doro I bosqiniga qarshi kurashgan xalq qahramoni. Shiroqning hayoti haqida manbalarda juda oz ma’lumotlar saqlanib qolgan. Miloddan avvalgi … Read More