Category: T harfi

Trombin — gidrolazalar sinfiga mansub ferment. Qon ivishida ishtirok etadigan muhim komponent. Trombin fibrinogenii fibrinta aylantirasi. Qonda o’zining yetilmagan shakli — protrombin holida uchraydi va protrombinaza (aktiv tromboplastin) ishtirokida faollashadi. … Read More

Triumf (lotincha triumphus) — 1) qadimgi Rimda Muzaffar sarkardaning qo’shin bilan poytaxtga (Mars maydonidan Kapitoliydagi Yupiter ibodatxonasigacha) tantanali kirib kelish marosimi. Triumf Senat qarori bilan o’tkazilgan va sarkarda uchun eng … Read More

Trolleyvoz (inglizcha trolley — kontakt simi va ruscha vozit — tashimoq) — maxsus qurilma (trolley qurilmasi) orqali kontakt tarmoq (ko’chalarga tortilgan sim) dan tok bilan ta’minlanadigan transport vositasi. Trolleybus qatnashi … Read More

Troilit (italiyalik olim D. Troili nomidan) — sulfidlar guruhiga mansub mineral, FeS. Geksagonal singoniyada kristallanadi. Kristallik strukturasi geksagonal pirrotinning strukturasiga yaqin. Metallsimon yaltiraydigan bronzasariq rangli yumaloq ajratmalar hosil qiladi. Yopiq … Read More

Tropik o’rmonlar – ekvatorial, subekvatorial va tropik mintaqalarda 25° shu kabi va 30° j. k. oralig’ida tarqalgan o’rmonlar. Tropik o’rmonlar ko’p yarusli bo’lib, xil-maxil o’simliklar, aksari baland bo’yli daraxtlar (60-80 … Read More

Trinitrofenol, pikrin kislota, C6H3O7N3 — sariq rangli kristallar. Molekulyar modda 229,11. Suyuqlanish temperaturasi 122,5°, zichligi 1760 kg/m3. Portlovchi modda, portlash xossasi jihatidan trinitrotoluola yaqin. 20-asrning 1-choragidan boshlab o’qdorilarga ko’plab ishlatilgan. … Read More

Tromboz — tirik organizmda tomir ichida paydo bo’ladigan qon laxtasi (tromb), eritrosit, trombositlar va fibrindan iborat laxta tomir devoriga yopishib, qon oqimiga xalaqit beradi. Tomirlar devorining shikastlanishi (aterosklerozda, yalliglanishda), qon … Read More

Tristandakunya – Atlantika okeanining Janubiy qismidagi 4 vulkan orolidan iborat orollar guruhi. Buyuk Britaniya mulki. Eng katta oroli —Tristan (maydoni 117 km2) vulkan konusidan iborat bo’lib, bazalt va traxit yotqiziqlaridan … Read More

Trombokinaza, tromboplastin — kon ivishida ishtirok etadigan oqsil modda. Protrombinni trombinga aylantiradi. Odam va g’ayvon organizmida uchraydi. Turli a’zo hujayralari va krnning shaklli elementlari membranalarida to’planadi. To’qimalar shikastlanganda Trombokinaza qonga … Read More

Tropiklar (Yunoncha tropikos (kyklos) burilish doirasi), madorlar — yer yuzasida ekvatordan 23°27′ shimolda va Janubda o’tkazilgan faraziy parallel doiralar. Ekvatordan shimolda Shimoliy Tropiklar yoki Saraton madori, Janubda Janubiy Tropiklar yoki … Read More