Category: T harfi

TALAS JANGI — Talas (Taroz) daryosi bo’yida Arab va Xitoy qushinlari o’rtasida yuz bergan hal qiluvchi jang (751). 8-asrning 1-yarmida Tan imperiyasi Buyuk ipak yo’lini egallash va bu yo’ldagi davlatlarni … Read More

TEJON, Techjon — Janubiy Koreyaning Markaziy qismidagi shahar. Chxunchxonnamdo provintsiyasining ma’muriy markazi. Aholisi 1,2 million kishi (1996). Transport yo’llari tuguni. Qog’oz va shoyi sanoatining yirik markazi. Ip gazlama, oziq-ovqat, mashinasozlik … Read More

TO’QIMACHILAR (Ploceidae) sayroqi chumchuqsimonlar turkumi oilasi. 4 kenja oilasi, 40 ga yaqin urug’i, 200 ga yaqin turi ma’lum. Tanasining uzunligi 7-19 santimetr, vazni 15-100 gramm. Yevropa, Osiyo, Afrika va Avstraliyada … Read More

TUTMES — qadimgi Misr haykaltaroshi; miloddan avvalgi 14-asrda yashagan. Fir’avn Amonxotep IV (Exnaton) saroyida “haykaltaroshlar boshlig’i” maqomida bo’lgan. Misrning qadimgi poytaxti — Axetaton (hozirgi Amarna)da ishlagan. Tutmes asarlari jahon san’atining … Read More

TUG’CHIBOSHI — o’rta asrlarda O’rta Osiyo xonliklarida tug’ (harbiy bayroq)ni olib yuruvchi va qo’riqlovchi harbiy qism boshlig’i.

TO’LA QARSHILIK (elektr hodisasida) — o’zgaruvchan elektr toki zanjirida ketma-ket ulangan faol qarshilik va reaktiv qarshilik (induktivlik g’altagi va kondensator karshiliklari)dan iborat zanjirning o’zgaruvchan tokka ko’rsatadigan qarshiligi. Agar chastotaning biror … Read More

TO’P (sportda) — sport o’yinlarmning ko’p turlarida qo’llanadigan, odatda, shar shaklidagi buyum. Futbol, voleybol, basketbol va regbi o’yinlarida qo’llaniladigan To’plar havo bilan to’ldiriladi; koptokli xokkey, chim ustida xokkey o’yinlaridagi To’plar … Read More

TO’RA, to’ru (tora, toru) — 1) qonun, qoida, intizom, urf-odat. Qadimgi turkiylar ijtimoiy hayotini tartibga solgan majburiy qoida (norma)lar majmui. Turkiy davlatlarda hukmdorning burch va majburiyatlari, vazifasi, shuningdek, jamiyatdagi huquq … Read More

TO’R — 1) tabiiy yoki sun’iy tolalardan katak-katak ko’zli yoki bejamdor qilib to’qiladigan gazmol; tyul. Maxsus to’quv mashinalarida 2 tizim ipdan to’qiladigan silliq To’r va gulli To’r turi mavjud. To’r … Read More

TO’PCHIBOSHI — harbiy lavozim. O’rta Osiyo xonliklarida harbiy vazifalarni bajargan amaldor (asosan, artilleriya boshqaruvchisi). Buxoro amirligida 2 ta To’pchiboshi unvoni mavjud bo’lgan: biri to’pchiboshisi lashkar deb nomlangan bo’lib, Buxoro garnizonining … Read More