Category: T harfi

Tosh davri — insoniyat taraqqiyotidagi eng qad. davr. Bu davrda mehnat qurollari hamda qurolyarog’lar, asosan, tosh, yog’och va suyakdan yasalgan. T. D. qad. {paleolit), o’rta (mezolit) va yangi (neolit) davrlarga … Read More

Toxariston, To’xoriston hoz. Jan. O’zbekiston, Jan. Tojikiston, Shim. Afg’onistonni o’z ichiga olgan tarixiy viloyat. Shim.da Hisor tog’lari, Jan.da Hindukush, G’arbda Murg’ob va Herirud daryolari, Sharqda Pomir bilan chegaralangan. “T.”nomi mil. … Read More

Toxar tillari — hindevropa tillari oilasiga mansub qarindosh o’lik tillar guruhi; “tohar A” va “toxar B” deb ataluvchi tillarni o’z ichiga oladi (ba’zi adabiyotlarda ular “Sharkiy toxar” va “g’arbiy toxar” … Read More

Toq tuyoqlilar (Perissodactyla) sut emizuvchilar turkumi. Oldingi oyoklarida 1,3 yoki 4 ta, orqa oyoqlarida 1 yoki 3 ta barmoq bor. Uchinchi barmog’i boshqa barmoqlariga qaraganda yaxshi rivojlangan; uchida tuyog’i mavjud. … Read More

Toq (Arab.) — me’morlikda: 1) binoning yarim shar shaklida ishlangan eshik, darvoza tepasi va peshtog’idagi ravoq; 2) bino va inshootlarning yarim sharsimon kilib ishlangan tomi, gumbaz ostidagi rasta. O’rta asr … Read More

TOSHQUDUQ QUMLIGI — Qizilqumning shim.g’arbiy qismidagi qumlik. G’arb va shim.g’arbdan Amudaryo deltasi bilan chegaradosh, Jan. g’arbda Tabaqum kumligi, Sharq va Jan.da Kizilqumning b. qumliklari bilan tutashgan. T.q. g’arbdan sharqqa 38-40 … Read More

Toshqin, daryolarning toshishi — daryoda suv sathining nisbatan qisqa vaqt ichida tez nomuntazam ko’tarilishi va deyarli shunday tezlikda pasayishi. T. qor va muzliklarning shiddatli erishi, yog’in ko’p yog’ishi, suv omborlaridan … Read More

Toshqal’a — ko’hna Urganchning qad. qismida joylashgan o’rta asr shahar qal’asi xarobasi. S. P. Tolstoe tomonidan 1952 y.da o’rganilgan. Qazishmalar natijasida shaharning ba’zi joylarida saqlanib qolgan T. devorlari (bal. 5,5 … Read More

TOSHQAZGAN GRAFIT KONI – Navoiy viloyatidagi kon. Markaziy Qizilqumdagi Quljuqtov tog’lari g’arbiy qismida joylashgan. 1928-29 y.larda ochilgan. Kon geologiyasini keyinroq X M. Abdullaev, I. H. Hamroboev va b. o’rgangan. Genezisiga … Read More

Toshtuz, galit, osh tuzi — 1) galit minerali, kimyoviy tarkibiga ko’ra natriy xlorid NaCl(Na— 39,34%, Cl 60,66%). Kub sistemada kristallanadi. Odatda, tabiatda turli kattalikdagi donador kristall agregatlar shaklida uchraydi. Sof … Read More