Category: T harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

TENDENSIOZ (lot. tendere – harakat qilish, yo’nalmoq) — muayan tendensiyaga bo’ysindirishga qaratilgan islohotlar yoki amalga oshirilishi lozim bo’lgan ishlar.

TELLUROKRATIYA (lot. tellus – yer) — quruqlikda kuchga asoslangan hukmronlik turi. Davlatni quruqlikdagi hususiyatlaridan kelib chiqib aniq geosiyosiy oriyentatsiya bilan boshqarish.

TELEOLOGIYA (yun. maqsad) — dunyoda maqsadga muvofiqlik va insonga bog’liq bo’lmagan ob‘yektiv maqsadlar borligi haqidagi ta‘limot.

TAXT (fors.) — saroyda hukmdor (shoh, xon, xoqon, qirol, amir va boshqa) rasmiy qabul marosimi, mashvarat va turli tantanalar paytida o’tiradigan, maxsus joyga o’rnatilgan, qimmatbaho ma’danlar bilan ziynatlangan o’rindiq.

TAVTOLOGIYA (yun. O’sha so’zning o’zi) — avval aytilganlarni boshqa tarzda ifodalagan ta’rif yoki tushunchani yana shu tushuncha orqali ta’riflash. Masalan, siyosat – siyosiy munosabatlar to’g’risidagi fan, ta‘rifi – tavtologiyadir.

TASLIM BO’LISH (so’zsiz taslim bo’lish, kapitulyasiya) — urushayotgan tomonlardan birining yengilganligiga iqror bo’lib, qarshilik ko’rsatishni to’xtatishi va qurolni tashlashi. Taslim bo’lish kapitulyasiya to’g’risidagi hujjatni imzolash tarzida uzil-kesil rasmiylashtiriladi.

TASHQI SUVERENITET — mamlakat hududining yaxlitligi va tashqi kuchlarning davlat ichki ishlariga aralashmasligini ta‘minlash.

TASHQI SIYOSIY INQIROZ — xalqaro maydondagi qarama qarshiliklar, ixtiloflar bilan va ichki siyosiy inqiroz yuqorida ko’rsatib o’tilgan hukumat, parlament, konstitutsiyaviy inqirozlar bilan bog’liqlikda yuzaga keladi.

TARTIBOT — davlat tuzumi, boshqaruv, usuli.

TARIX (siyosiy tarix) — siyosiy nazariyalar, qarashlar, institutlar va hodisalarning xronologik ketma-ketlikda va bir-birlari bilan bog’liqlikda o’rganadi. Ma‘lum ma‘noda insoniyatning butun tarixi o’tmishdagi siyosatdir.