Category: X harfi

Xol — terining tug’ma nuqsoni, ayrim hujayralarning zo’r berib o’sishi. Tomirli, pigmentli, so’galli va boshqa Xollar bo’ladi. Tomirli Xol teri tomirlarining kengayishidan vujudga keladi. U katta-kichik, chetlari notekis, qizg’ish yoki … Read More

Xokusay Kasusika, Nakadzima Tamekadzu [1760 — Edo (Tokio) — 1849.18.4] — yapon rassomi, Ukiyoe yo’nalishining yirik namoyandasi. Yapon gravyurasida manzara janri asoschisi. Kasukava Syunso va boshqa ustalardan ta’lim olgan (1777-78). … Read More

Xoksor (taxallusi; ismi Muhammad Rizo) (taxminan 1760 — Xiva — 19-asrning 1-yarmi) — o’zbek tilshunosi, shoir. Xiva va Buxoro madrasalarida tahsil olib, Arab va fors tillarini mukammal o’rgangan. Xoksor “Muntaxab … Read More

Xojkin (Hodgkin) Alan Lloyd (1914.5.2, Binberi, Oksfordshir, Angliya) — ingliz fiziologi; London Qirollik jamiyati a’zosi (1948) va Prezidenti (1970-75). Kembrij universitetini tugatgan (1936). Shu universitet professor (1952 yildan), Lester universiteti … Read More

Xoja Muhammad Porso (to’liq ismi Muhammad ibn Mahmud Hofiz al-Buxoriy) (1345, Buxoro — 1419, Madina) — Naqshbandiya tariqati namoyandasi. Buxorodagi madrasalarda tahsil olgan. Qur’on va hadislarni, kalom ilmini chuqur o’rgangan. … Read More

Xoja Bahriddin maqbarasi — Toshkent shahridagi me’moriy yodgorlik (19-asr o’rtalari); sufiylik tariqati vakili Xoja Bahriddin dono qabri ustiga qurilgan. “Qo’shchimozor” qabristonida joylashgan. Maqbara peshtoqgumbazli qilib pishiq g’isht (24,5x25x4,5 santimetr)dan qurilgan … Read More

Xmelniskiy viloyati (1954 yilgacha Kamenes-Podolskiy) — Ukraina tarkibidagi viloyat. 1937 yil 22 sentabrda tashkil etilgan. Maydoni 20,6 ming km2. Aholisi 1396 ming kishi (2004), asosan, ukrainlar (90,8%); shuningdek, rus, polyak, … Read More

Xloroplastlar (Yunoncha Chloros — yashil va plastos — yasalgan) — o’simliklarning fotosintez qiladigan ichki organoidlari (plastidalari). Xloroplastlar o’simliklarning yer ustki qismida joylashgan hujayralari, ayniqsa, barglar va yashil mevalar hujayralari tsitoplazmasida … Read More

Xishrov kishmishi, Xishravi — o’rtapishar xo’raki va mayizbop uzum navi. Bog’dorchilik, uzumchilik va vinochilik intining Samarqand filialida Nimrang va qora kishmish navlarini chatishtirib chiqarilgan (G. V. Ogienko, K. V. Smirnov … Read More

Xitoy tili — Xitoy-Tibet tillari oilasiga mansub tillardan biri. XXRning rasmiy davlat tili. Unda XXRning 92% aholisi — 1 milliard 292 milliondan ortiq kishi so’zlashadi (2003 yil). Xitoy tili, shuningdek, … Read More