4 may kun tarixi

? BAYRAMLAR:

? Xalqaro o’t o’chiruvchilar kuni.
? Yig‘iladigan soyabon tug‘ilgan kun.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? AQSh – Milliy fitnes kuni.
?? Filippin – Ilagan kuni.
?? Niderlandiya – Xotira kuni.
?? Xitoy – Yoshlar kuni.
?? AQSh – Qushlar kuni.
?? Tojikiston – Soliq organlari xodimlari kuni.
?? AQSh – Milliy qora tanli mualliflar kuni.
?? Tayvan – Adabiyot kuni.
?? Hindiston – Konchilar kuni.
?? Polsha – O’t o’chiruvchilar kuni.
?? Turkmaniston – Fuqaro aviatsiyasi xodimlari kuni.
?? Eron – Imom Ja’far Sodiqning shahidligi.
?? Namibiya – Kassinga kuni.
?? Yaponiya – O‘simliklar kuni.
?? Tailand – Toj kiyish kuni.
?? Latviya – Mustaqillikning tiklanishi kuni.

? VOQEALAR:

  • 1113 – Vladimir Monomax Kiev Buyuk knyazi taxtiga o’tirdi.
  • 1715 – Parijda ilk yig‘ma soyabonlar ishlab chiqarila boshlandi. 
    1776-yil — Rod-Aylend orolining (hozirgi AQSH shtati) mustaqilligi eʼlon qilindi.
    1783 – ingliz astronomi Uilyam Gerschel oyda qizil chaqmoqni payqadi.
  • 1807 – Fransiya va Fors o’rtasida Finkenshteyn shartnomasi imzolandi, bu Angliya va Rossiyaga qarshi Fransuz-Fors ittifoqini boshlab berdi.
  • 1838 – Madaniyat arboblari ukrainalik shoir Taras Shevchenkoni krepostnoy qulligidan ozod qilishdi.
  • 1848 – Fransiya Ta’sis Majlisining ochilishi.
  • 1878 – Tomas Edison birinchi marta o’zi ixtiro qilgan fonografni namoyish qildi.
  • 1896  – Peterburgdagi Akvarium bog‘ida Rossiyadagi ilk kinoseanslar boshlandi. 
  • 1904 – Angliyada Genri Roys va Charlz Rolls hamkorligidagi “Rolls-Roys” mashinalarining birinchi avlodi ishlab chiqarildi.
  • 1904 – Panama kanali qurilishi boshlandi.
  • 1912 – Italiya Rodos orolini okkupatsiya qildi.
  • 1919 – Xitoyda talabalar qoʻzgʻoloni boshlandi.
  • 1924  – Parijda VIII Olimpiya o‘yinlari boshlandi.
  • 1932 – Al Capone soliq toʻlamaganligi uchun hibsga olindi.
  • 1961 – SSSRda tekinxo‘rlikka qarshi kurashni kuchaytirish to’g’risida qaror qabul qilindi.
  • 1966 – SSSRda FIAT konsernining avtomobilsozlik korxonasini yaratishda ishtirok etishi to’g’risida protokol imzolandi.
  • 1979 – Margaret Tetcher Buyuk Britaniyaning Bosh vaziri va ushbu lavozimdagi birinchi ayol bo‘ldi.
  • 1986 – Chernobil atrofidagi evakuatsiya zonasi 30 kilometrgacha kengaydi.
  • 1996 – O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulkini boshqarish qo‘mitasi tashkil topdi.
  • 2000 – «I love you» virusining birinchi paydo bo‘lishi.
  • 2001 – Moskvada itlarni sayr qildirish qoidalari tasdiqlandi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1006 – Abdulloh Ansoriy (1089) – Mashhur mutasavvuf shayx.
  • 1655 – Bartolomeo Kristofori (1731) – italyan musiqa ustasi, fortepiano asoschisi.
  • 1772 – Fridrix Brokxauz (1823) – nemis kitob nashriyotchisi, Brockhaus enseklopediya nashriyoti asoschisi.
  • 1825 – Tomas Geksli (1895) – ingliz zoologi, paleontolog, tabiatshunos.
  • 1827 – Jon Henning Speke (1864) – Buyuk Britaniya hind armiyasi ofitseri, Afrikani tadqiq etgan, Viktoriya ko’li va Oq Nil manbasini 1858-yilda kashf qilgan.
  • 1880 – Bruno Taut (1938) – nemis arxitektori va shaharsozi.
  • 1881 – Aleksandr Kerenskiy (1970) – rus siyosiy va jamoat arbobi.
  • 1899 – Frits fon Opel (1971) – nemis avtosanoatchisi, “Opel” kompaniyasiga tamal toshini qo‘ygan.
  • 1905 – Boris Nadejdin (1961) – kompozitor va pedagog Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1950).
  • 1912 – Nikolay Bloxin (1993) –  xirurg-onkolog, Xalqaro rakka qarshi uyushma prezidenti (1966-yildan), shu uyushmaning faxriy prezidenti (1970-yildan).
  • 1928 – Muhammad Husni Muborak (2020) – Misr prezidenti (1981-2011).
  • 1929 – Odri Xepbern (1993) – Britaniya va Amerikalik kino aktrisasi, “Oskar” mukofoti sovrindori.
  • 1971 – Leonid Slutskiy – Rossiya milliy futbol terma jamoasi bosh murabbiyi.
  • 1977 – Jujanna Vyores – vengriyalik sportchi, zamonaviy beshkurash bo’yicha Olimpiya chempioni (2004), ko’p marta jahon va Yevropa chempioni.
  • 1987 – Fransesk Fabregas – ispaniyalik futbolchi, jahon (2010) va Yevropa chempioni (2008, 2012).
  • 1989 – Daniel Dyurta – vengriyalik suzuvchi, Olimpiya chempioni (2012), uch karra jahon chempioni, XOQ a’zosi.
  • 1989 – Burju Biricik – turk aktrisasi.
  • 1997 – Shoxsanamxon Toshpo’latova – oʻzbek suzuvchisi-paralimpiyachi, Oʻzbekiston terma jamoasi aʼzosi.