Moos shkalasi

Moos shkalasi — mineral- lar nisbiy qattiqligining o’n ballik shkalasi. Nemis olimi F. Moos to- monidan 1811 y.da taklif qilingan. Qattiklikning 10 ta etalonidan iborat. M.sh. bo’yicha ularning joylashish tarti- bi quyidagicha: talk — 1; gips—2; kal- tsit -3; flyuorit—4; apatit—5; orto- klaz—6; kvars—7; topaz—8; korund—9; olmos—10. Nisbiy kattiklik M.sh. eta- loni b-n sinalayotgan ob’ekt yuzasiga chi- zib aniqlanadi. Minerallarning faol va passiv qattiqligi farq qilinadi. Agar mineral b-n o’zining bo’lagi tirnal- ganda iz qoldirsa, u faol qattik/shkka ega bo’ladi (mas, olmos). Qattiqligi 5 bo’lgan etalon b-n tadqiq qilinayotgan na- muna tirnalganda iz qoldirsa va u o’z na- vbatida kattikligi 4 bo’lgan etalonda iz qoldirsa, u holda o’rtadagi mineralning qattikligi 4,5 ga teng bo’ladi. M.sh.dan minerallarga tez tashhis qo’yishda foy- dalaniladi. Aniq qattiqlik esa pribor- lar yordamida aniqlanadi. Minerallar k.attiqligi ularning zichligi b-n bir qatorda minerallarning eng muhim kon- stanti hisoblanadi.