24 mart kun tarixi

? BAYRAMLAR:

? Xalqaro xabar tarqatuvchilar kuni.
?? Butunjahon silga qarshi kurash kuni.
?? Inson huquqlari va jabrlanuvchilar qadr-qimmatining qo’pol buzilishi bilan bog’liq xalqaro haqiqatni o‘rnatishga bo’lgan huquq kuni.
? Parovozning tug’ilgan kuni.

? MILLIY BAYRAMLAR:

?? Serbiya – NATO bombardimoni qurbonlarini xotirlash kuni.
?? Polsha – Milliy hayot kuni.
?? Uganda – Daraxt ekish kuni.
?? Kongo DR – Qahramonlar kuni.
?? Argentina – Haqiqat va adolat uchun xotira kuni.
?? Shimoliy Mariana orollari – Hamdo’stlik kelishuvi kuni.

? VOQEALAR:

  • 1084 – Germaniya imperatori Genrix IV Rimni egalladi.
  • 1155 – Yuriy Dolgorukiy Kiyevni egalladi va taxtga o‘tirdi.
  • 1603 – Shotlandiya qiroli Yakov I nomi bilan Angliya taxtiga o‘tirdi.
  • 1753 – Rossiya imperiyasida o‘lim jazosi bekor qilindi.
  • 1794 – Polshada ozodlik qo’zg’oloni boshlandi.
  • 1801 – Fitna natijasida Rossiya Imperatori Pavel I o’ldirildi.
  • 1802 – Ingliz ixtirochisi Richard Trevitik parovoz uchun birinchi patent oldi.
  • 1822 – Angliyalik Uilyam cherkovi birinchi bo’lib yozuv mashinkasi yozuvchisiga patent berdi.
  • 1882 – Robert Kox sensatsion ma’ruza qildi – u sil kasalligini keltirib chiqaradigan bakteriyani ajratishga muvaffaq bo’ldi.
  • 1898 – birinchi Amerika avtomobili sotildi.
  • 1917 – Fransiya, Buyuk Britaniya va Italiya Rossiyaning Muvaqqat hukumatini tan olishdi.
  • 1930 – Mitti sayyora hozirgi nomi bilan – Pluton deb atala boshlandi.
  • 1955 – AQShda birinchi dengizdagi neft minorasi qurildi.
  • 1972 – Dunyo kinematografi tarixidagi eng yaxshi kinolardan bo’lgan “Cho’qintirgan ota” filmi premyerasi bo’lib o’tdi.
  • 1973 – Pink Floyd “The Dark Side of the Moon” albomini chiqardi.
  • 1976 – Iflos urush: Argentina Prezidenti oʻgʻirlandi.
  • 1990 – Islom Karimov OʻzSSR Prezidenti etib saylandi.
  • 1992 – O‘zbekiston Respublikasining Chegara qo‘shinlari  tashkil  etildi.
    -1999 – NATO Yugoslaviyani bombardimon qilishni boshladi.
    -2005 – Qirgʻizistondagi “lola inqilobi“ natijasida Prezident Asqar Akayev mamlakatdan quvildi.
  • 2008 – Pekinda olimpiya mash’alasi yoqildi.
  • 2014 – Toshkent shahrida Inxa universiteti tashkil topdi.
  • 2018 – Yekaterinburgda dunyodagi eng baland tashlandiq bino – qurilishi tugallanmagan teleminora buzib tashlandi.

? TAVALLUDLAR:

  • 1808 – Mariya Malibran (1836) – ispan opera xonandasi.
  • 1871 – Aleksandr Shmidt (1939) – sovet sharqshunos-arabshunosi.
  • 1872 – Oʻrdubodiy Muhammad Said (1950) – ozarbayjon yozuvchisi va dramaturgi, Ozarbayjonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1938).
  • 1874 – Garri Gudini (1926) – amerikalik ko‘zboylog‘ich.
  • 1884 – Peter Debay (1966) – niderlandiyalik va amerikalik fizik va kimyogar, Nobel mukofoti sohibi (1936).
  • 1891 – Sergey  Vavilov (1951) – rus fizigi, jamoat arbobi. 
  • 1903 – Adolf Butenandt (1995) – nemis kimyogari va biokimyogari, Nobel mukofoti sohibi (1939).
  • 1906 – Klaudiya Shuljhenko – sovet pop qo’shiqchisi, teatr va kino aktrisasi, xalq artisti.
  • 1911 – Bernard Katz – ingliz fiziologi, Nobel mukofoti sohibi (1970).
  • 1911 – Joseph Roland Barbera (2006) –  Amerikalik animator, rejissyor va prodyuser.
  • 1917 – Kendryu Jon Kouderi (1997) – ingliz biokimyogari, Nobel mukofoti sohibi (1962).
  • 1920 – Vasiliy Stalin – Sovet harbiy uchuvchisi, aviatsiya general-leytenanti,  I.V. Stalinning kichik o‘g‘li.
  • 1921 – Vasiliy‘Smislov (2010) – sovet va rus shaxmatchisi, 7-jahon chempioni.
  • 1926 – Dario Do – italyan dramaturgi, Nobel mukofoti sohibi (1997).
  • 1930  – Stiv Makkuin (1980) – Amerikalik kinoaktyor.
  • 1940 – Shukur Xolmirzayev – Taniqli o‘zbek yozuvchisi, Oʻzbekiston xalq yozuvchisi (1991). 
  • 1950 – Aleksandr Buynov – rossiyalik estrada xonandasi, xalq artisti.
  • 1956 – Steven Antony Ballmer – Microsoft kompaniyasining bosh direktori (2000 – 2014).
  • 1969 – Ilir Meta – Albaniyalik diplomat va siyosatchi, Albaniya Prezidenti (2017-yildan).
  • 1970 – Lara Flynn Boyle – amerikalik kinoaktrisa.