BARENTS DENGIZI

BARENTS DENGIZI – shimoliy Muz okeanining eng chekka dengizi. Yevropaning shimoliy materik qirg’og’i bilan Frans-Iosif Yeri, Vaygach, Shpisbergen, Novaya Zemlya va Medvejiy orollari oralig’ida. Dengiz sayyohi V. Barents nomi bilan atalgan. Maydoni 1424 ming kilometr kvadrat. O’rtacha suv xajmi 282 ming kilometr kub, o’rtacha chuqurligi 360 dan 400 metrgacha, eng chuqur joyi 600 metr. Qirg’oq chizig’i notekis, baland qoyali, qo’ltiq va qo’ltiqchalar (Chyosha, Pechora, Xaypudir va boshqalar) ko’p. Dengizda orollar kam. Eng kattasi — Kolguev oroli Barents dengiziga materikdan yiliga 163 kilometr kub suv quyiladi, shundan 70% ini Pechora daryosi olib keladi, Indiga daryosi ham Barents dengiziga quyiladi. Porsangerford, Varangerford, Motovskiy, Kola va boshqa qo’ltiqlari bor. Barents dengizi iqlimi Arktika iqlimiga mansub, lekin Golfstrim oqimi ta’sirida qishi iliqroq. Havoning o’rtacha temperaturasi Fevralda shimolda — 20° dan — 25° gacha, Janubi-g’arbda — 4°; avgustda shimolda 0°; Janubi-g’arbda 10°. Yog’in miqdori shimoldan (250 millimetr) Janubi- g’arbga qarab ortib boradi (500 millimetr). Barents dengizi suvining sho’rligi 32 — 35% gradus. Yil davomida dengizning faqat Janubiy-g’arbiy qismi iliq Nordkap oqimi ta’siridan muzlamaydi. Boshqa qismlari qishda qalin muz bilan qoplanadi, shimolda muz yil bo’yi erimaydi. Barents dengizida oq ayiq, nerpa, Grenlandiya tyuleni, beluxa, kosatka, narval yashaydi, qirg’oqlarida qushlar “bozori” bor. Barents dengizidan treska, piksha, dengiz okuni, seld, kambala, paltus kabi baliqlar ovlanadi. Kola yarim orolining shimolda, Barents dengizi sohilida Rossiyaning muzlamaydigan port shahri — Murmansk va Norvegiyaning Varde porti joylashgan. Barents dengizi tashqi yuk oborotida transport, baliqchilikda katta axamiyatga ega.