SKEPTISIZM

SKEPTISIZM (yun. skeptikos- ko’rib chiquvchi, tadqiq qiluvchi) — haqiqatning biron ishonchli mezoni mavjudligiga shubha bilan qaraydigan nuqtai nazar. Uning vakillari ob‘yektiv voqelikni idrok qilish mumkinligiga shubha qiladilar. Skeptisizm antik jamiyat inqirozga yuz tutgan davrda yuzaga keldi. Skeptisizmning o’ta shakli agnostisizmdir. Uning rivojlanishini 3 davrga ajratish mumkin: ilk Skeptisizm (Pirron), Platon akademiyasi Skeptisizmi (Arkesilay, Karnead), so’nggi davr Skeptisizmi (Enesidem, Sekst Empirik va boshqalar). Skeptisizmning yirik namoyandalaridan bo’lgan D.Yum fikricha, garchi ob‘yektiv reallik mavjud, degan ishonch kuchli bo’lsada, bu ishonchni na fan, na amaliyot tasdiqladi. D.Yum tabiat va undagi hodisalarni bilishda shubhalanadi. Uningcha, tabiat o’z sirini odamlardan uzoqda tutadi. Yangi davr (XVI-XVIII asrlar)da Skeptisizm hurfikrlilik, diniy va falsafiy aqidalarning tanqidi (M. Monten, P. Veyl va boshqalar) sinonimiga aylangan.