Author: Admin

XELSINKI UNIVERSITETI – Finlyandiyadagi yirik oliy o’quv yurtlaridan biri. 1640 yil Turku shahrida tashkil etilgan. 1828 yil Xelsinki shahriga ko’chirilgan. Teologiya, huquq, tibbiyot, falsafa, tarix, Filologiya, tabiiy matematika, qishloq va … Read More

XEYMANS (Heymans), Geymans Korney (1892-1968) — belgiyalik fiziolog va farmakolog. Nafas va qon aylanishining boshkarilishida carotid sinuslar va aorta xemoreseptorlari ahamiyatini kashf etgan. Nobel mukofoti laureati (1938).

XACHMAS — Ozarbayjondagi shahar (1938 yildan). Kaspiybo’yi pasttekisligida, Kudialchay daryosi bo’yida joylashgan. Temir yo’l stantsiyasi. Aholisi 28 ming kishi (1990-yillar o’rtalari). Konserva kombinati (sabzavot, mevalarni qayta ishlaydi), sut zavodi, gilam … Read More

XAFUN, RasXafun — Somali yarim orolidagi burun, Afrikaning eng chekka Sharqiy nuqtasi (10°26′ sh.k. va 57°23′ shq.u.).

XAFSIYLAR — Tunisda hukmronlik qilgan sulola (1229-1574). Almuvahhidun harakatining asoschilaridan biri Shayx Abu Xafs nomi bilan atalgan. Sulola asoschisi — Abu Zakariyo (1229-49). Xafsiylar davlati 13-asrning o’rtalari—14—15-asr oxirida gullab yashnagan. … Read More

XAFIF (Arabcha — yengil) — yaqin va O’rta Sharq xalqlari musiqa nazariyasida ritmik tuzilma (usul)par nomi. Bir necha turlari mavjud: Xafifi ramal (tan—tanan tan—tanan), Xafifi Saqil (tan—tana— tan—tana) va boshqalar.

XAFEL — Germaniyadagi daryo, Elba daryosining o’ng irmog’i. Uzunligi 341 kilometr, havzasining maydoni 24,4 ming kilometr. Meklenburg ko’lli platosidan boshlanib, shimoliy Germaniya pasttekisligidan ko’l va suv omborlari orqali oqadi. Asosiy … Read More

XAUSA — Nigeriya (26 million kishi), Niger (4,3 million kishi) va boshqalardagi xalq. Umumiy soni 30,8 million kishi (1990-yillar o’rtalari). Xausa tilida so’zlashadi. Dindorlari — asosan, sunniy Musulmonlar. Asosan, dehqonchilik, … Read More

XAUNSFILD (HOUNSFI ELD) GODFRI NYUBOLD (1919)—ingliz fizik muxandisi. Ichki a’zolarni skanirlash uchun kompyuter rentgen tomograf apparatini kashf etgan. Nobel mukofoti laureati (1979; A.Kormak bilan hamkorlikda).

XAURA — Hindistondagi shahar. Katta Kalkutta aglomeratsiyasi tarkibida, G’arbiy Bengaliya shtatida. Aholisi 1,01 million kishi (2001). Xugli daryosi bo’yidagi port. Ip gazlama va jut sanoatining yirik markazi. Qog’oz, oynashisha, metallsozlik, … Read More