Author: Admin

EKSPERIMENT (lotincha exreptepgshp — tajriba, sinab ko’rish) — fanda narsa va hodisalarni sezgipredmet faoliyati bilan tadqiq qilish, o’rganish. Kuzatishga qaraganda yuksakroq bilish usuli. Mohiyat-e’tibori bilan tajriba tushunchasini ifodalasada, Eksperiment fanga … Read More

EKSPANSIVLIK (Fransuzcha birdan kuchayish, o’zini tuta bilmaslik) — narsa-hodisalarga jo’shqin, tezkor javob qaytarishga yoki munosabat bildirishga shay, ehtirosli holat. Inson vujudida to’lib toshgan ham biologik, ham psixologik quvvatning tashqi ifodasi. … Read More

EKSLIBRIS (lotincha — kitobdan) — kitobning biror kimsaga mansubligini ko’rsatuvchi belgi. Kitobning muqovasi yoki zehiga relef hosil qilib ishlanadigan (superekslibris) va muqovaning ichkari tomoniga yopishtirib qo”yiladigan (qog’oz Ekslibris) xillari bor. … Read More

EKSKORIOZ — tokning zamburug’ kasalligi. Tok zangida, barg va novdalarida qora uzunchoq dog’ va yo’lyo’l chiziqlar ko’rinishida paydo bo’ladi. Ekskorioz kasalligi tez tarqaladi, chiziqlar o’rnida yoriqlar hosil bo’ladi. Po’stloq ingichka … Read More

EKSKAVATOR (lotincha exsauo — o’yaman, qaziyman) — tog’ jinslari va yerni (gruntni) qazish, ularni transport vositalariga yuklash yoki to’plash uchun mo’ljallangan qazish-yuklash mashinasi. Yer qazish mashinalarini yaratish g’oyasini 16-asrda Leonardo … Read More

EKSITON (lotincha exsio — qo’zg’ataman) — yarimo’tkazgich yoki dielektriklarda elektronlar tizimining uyg’ongan holati, kvazizarra. Eksiton tushunchasini fanga dastlab 1931 yilda Ya. I. Frenkel kiritgan. Eksiton atom, molekulyar kristallarda ayrim molekulalar … Read More

EKSGUMATSIYA (lotincha exshltiz erdan) — murdani ko’zdan kechirish va ekspertiza o’tkazish zaruriyati tug’ilganda uni dafn etilgan joyidan qazib olish. O’zbekistonda Eksgumatsiya tergovchi yoki surishtiruvchining qarori va prokurorning sanktsiyasi asosida o’tkaziladi. … Read More

EKRANOPLAN (ekran va Fransuzcha — parvoz qilmoq) — yer yoki suv sirtiga (ekranga) yaqin (odatda, qanotlari enining 0,1—0,2 qismiga teng) balandlikda uchish uchun mo’ljallangan uchish apparati. Birinchi Ekranoplanni fin muhandisi … Read More

EKRAN (Fransuzcha — parda) — 1) tasvirlar tushirish yoki hosil qilish uchun mo’ljallangan qurilma. Masalan, kino Ekrani (parda), televizor Ekrani (shisha qurilma) va boshqalar; 2) turli nurlanishlarni yutadigan, qaytaradigan yoki … Read More

EKOTIP, ekologik tip — muayyan ekologik sharoitga moslashgan. bir turga mansub o’simliklardagi bir xil populyatsiyalar majmui; shu sharoitda irsiy morfologik, fiziologik, biokimyoviy va boshqalar xususiyatlar vujudga keladi. “Ekotip” terminini fanga … Read More