Author: Admin

ARIOZO (italyancha arioso — ariyaga o’xshash) — 1) erkin shaklda yaratilgan kichik ariya. Ko’pincha operalarning rechitativli sahnalari o’rtasi (yoki oxiri) da foydalaniladi. Ariozo Kozlovskiyning “Ulug’bek” operasidagi Ulug’bek va chol, M. … Read More

ARININ MIXAIL ALEKSANDROVICH (1897.3.9, Saratov gubernyasi — 1967.7.5, Toshkent) — rassom, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan san’at arbobi (1951). 1924 yildan dastlab Qo’qonda, so’ng Toshkentda yashab ijod qilgan. 1930 yillarda “Paranjini yondirish”, … Read More

ARIN-BERD — Urartu davlati podshosi Argishti I tomonidan miloddan avvalgi taxminan 780 yilda bunyod etilgan qal’a xarobasi; Yerevan shahri atrofida. Arin-berdda topilgan bitiklarga ko’ra, qal’aning nomi Yerebuni bo’lgan (Yerevan shahrining … Read More

ARILLASH (kimyoda) — organik birikmalar tarkibidagi vodorod atomi o’rniga aril guruhini kiritish. Arilfenil, naftil va boshqa aromatik birikmalar qoldig’i. Arillash har xil aromatik birikmalar hamda organik bo’yoklar ishlab chiqarishda qo’llaniladi.

ARILAR, arisimonlar (Apotdea) — chaquvchi pardaqanotlilar katta oilasi. Kovlovchi arilarga yaqin tuzilgan. Arilarning panjalari tuklari bilan birga chang yig’uvchi apparatni hosil qiladi, uzun xartumi esa guldan nektar yig’ishga moslashgan. Arilarga … Read More

ARIZONA — AQSh Janubi-g’arbidagi shtat. Maydoni 295 ming kilometr kvadrat. Aholisi 4 million. Ortiq kishi (1999). Ma’muriy markazi — Finiks shahri. Markaziy qismi tog’lar (balandligi 3861 metrgacha), shimoliy-sharqi Kolorado va … Read More

ARIZACHO’P — uzunchoq, ichi kovak, chiroyli ishlanib, sirti naqshlangan yog’och g’ilof. O’rta asrlarda Turkiston xonliklaridagi amaldorlar o’zaro yozgan ariza va iltimosnomalarini Arizacho’pda choparlar orqali yuborganlar.

ARIZA — 1) muayyan muassasa yoki mansabdor shaxs nomiga biror iltimos mazmunida yoziladigan rasmiy hujjat, eng ko’p tarqalgan ish qog’ozi. Masalan, bog’cha mudirasi, maktab direktori, oliy o’quv yurti rektori, davlat … Read More

ARIETTA (italyancha arietta) — 1) kichik ariya, odatda 2 qismli shaklda sodda bayoni va kuyining qo’shiqsimon xarakteri bilan ajralib turadi. Masalan, M. Yusupovning “Xorazm qo’shig’i” operasidagi Bahor Ariettasi; 2) 18-asr … Read More

ARIDLASHISH — cho’l va chala cho’l zonalarida iqlimning quruqlashish fazalari; muzlik bosgan o’lkalardan tashqarida, antropogen davrida muzlanishga uchragan, taxm. muzlanishlararo oblastlarga to’g’ri keladi.