Category: A harfi

AVIATSIYA TIBBIYOTI — aviatsiyaga oid tibbiy masalalar bilan shug’ullanuvchi fan sohasi. Vazifasi: kishilarning aviatsiya xizmatiga layoqatliligini tekshirish, uchuvchilarni uchishdan oldin tibbiy ko’rikdan, turli sinov-mashqlardan o’tkazish, samolyotlarning odam organizmiga fiziologik va … Read More

AVIATSIYA SPORTI – sport turi; vertolyot sporti, aviatsiya modelini yasash sporti, parashyut sporti, deltaplaner sporti va samolyot sportiga bo’linadi. Aviatsiya sportini ommalashtirish bilan O’zbekiston mudofaaga ko’maklashuvchi “Vatanparvar” tashkiloti shug’ullanadi. Aviatsiya … Read More

AVIATSIYA POCHTASI – samolyotlarda xat, gazeta-jurnal, banderol va boshqa pochta yuklari tashuvchi aloqa tarmog’i. O’zbekistonda Aviatsiya pochtasi xalqaro havo yo’llarida xalqaro aviareyslarda, mahalliy havo yo’llarida yengil samolyotlarda tashiladi. 90-yillarning ikkinchi … Read More

AVIATSIYA METEOROLOGIYASI -meteorologiya amaliy bo’limi. Atmosfera hodisalarining samolyot va boshqa uchish apparatlari faoliyatiga ta’sirini o’rganadi. Samolyotlarning uchishi, ko’tarilishi va ayniqsa qo’nishiga bulut, kuchli shamol, elektr razryadlari, tuman, yaxmalak, chang-to’zon va … Read More

AVIATSIYA MAYOG’I — uchuvchiga kechasi va tuman vaqtlarida aerodromni ko’rsatib turuvchi signal qurilmasi. Ilgari (1938-40 yillarda) ikki xil: havo yo’li va aerodrom Aviatsiya mayog’i bo’lar edi. Havo yo’li Aviatsiya mayog’i … Read More

AVIATSIYA KUCH QURILMASI – samolyotda tortish kuchi, vertolyotda esa ko’tarish kuchi hosil qiladigan dvigatel va boshqa zarur tizim va qurilmalar majmui. Porshenli dvigatel o’rnatilgan samolyotning vinti ham, vint qanotlarini burish … Read More

AVIATSIYA DVIGATELI – uchish apparatlari (samolyot, vertolyot va boshqalar) ni harakatlantiruvchi issiqlik dvigateli. Birinchi Aviatsiya Dvigateli bug’ dvigateli edi; u 1885 yilda A. F. Mojayskiy samolyotiga o’rnatiddi. Keyingi Aviatsiya Dvigateli … Read More

AVIATSIYA VARIOMETRI – samolyotning ko’tarilish va pasayish tezligi o’zgarishini ko’rsatuvchi nazorat o’lchov asbobi.

AVIATSIYA ASTRONOMIYASI – amaliy astronomiya bo’limi. Asosan, samolyotning vaziyatini va harakat yo’nalishini aniqlash bilan shug’ullanadi. Uchish paytida maxsus asbob (sekstant) yordamida samolyotdan ko’rinayotgan osmon yoritqichlarining balandligi va kuzatish vaqti aniqlanadi. … Read More

AVIATSIYA ASBOBLARI – samolyotdagi nazorat-o’lchov ishlarini bajarishda ishlatiladigan jihozlar. Uchuvchi, shturman, bort muhandisi (texnigi) kabinalarida o’rnatiladi. Vazifasi jihatidan uch guruhga bo’linadi. Birinchi guruhga dvigatel asboblari, ikkinchi guruhga pilotaj-navigasiya asboblari, uchinchi … Read More