Category: A harfi

AFFEKT (lotincha aftectus — ruhiy hayajon, ehtiros) — turli tashqi yoki ichki ta’sirlar asosida tez paydo bo’lib, qisqa muddatli, aksariyat hollarda “portlash” tarzida bo’ladigan kuchli ifodalanadigan hissiy holat (qo’rqinch, dahshat, … Read More

AFTALAR (Yunoncha aptha — yara) — og’iz bo’shlig’i shilliq qavatining kasalligi. Bunda ko’pincha til uchi yoki lunj va milklarda oq-sariq dumaloq eroziya yoki yallig’langan yarachalar paydo bo’ladi. Ular og’rib, chaynash, … Read More

AFSUN (Arabcha — maftun qilish, sehr, avrash) — voqealarning tabiiy jarayoniga mo’jizaviy ta’sir ko’rsatish xususiyatiga ega deb hisoblanadigan so’zlar, iboralar yig’indisi. Afsun qadimgi dinlarning, ayniqsa, sehrgarlikning ajralmas qismi bo’lgan. Afsunga … Read More

AFSOR MUHAMMAD HOSHIM MIRZA (1870, Sabzavor — 1940, Mashhad) — Eron shoiri, jamoat arbobi. Ilm-ma’rifatga chaqiruvchi axloqiy she’rlar yozgan. Uning 4000 bayt she’rdan iborat devoni bor. Eronda adolatsizlikka qarshi kurashgani … Read More

AFSONAK (Thermopsis) — burchoqdoshlar oilasiga mansub ko’p yillik o’tlar turkumi. Asosan Osiyo va shimoliy Amerikada o’sadi. Ko’pchiligi zaharli. Ba’zi turlari ekinlar orasida o’sadi. O’rta Osiyoda bu turkumning 3 turi bo’lib, … Read More

AFSONA — 1) xalq og’zaki ijodi (folklor) janri. U xayolot, uydirma va to’qimadan iborat bo’lsada, so’zlovchi va tinglovchi tomonidan haqiqatdek tasavvur etiladi, hatto bo’lib o’tgan davri, makon ham ko’rsatiladi. Afsonalar … Read More

AFROSIYOBI — ertapishar olma navi. R. R. Shreder nomidagi bog’dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy tadqiqot institutining Samarqand filialida Landsberg navini Samarqand ertapishar navi bilan duragaylab chiqarilgan (V. V. Kuznesov, A. … Read More

AFROSIYOB KULOLLIGI – Afrosiyobda olib borilgan arxeologik qazilmalar natijasida topilgan qadimgi o’zbek xalq amaliy san’ati namunalari. 9— 13-asrlarda Afrosiyob kulollari tomonidan ishlangan bejirim, nafis sirli idishlar Islom dunyosida keng tarqalgan. … Read More

AFROSIYOB DEVORIY RASMLARI — Afrosiyobda arxeologik qazilmalar natijasida topilgan mahobatli rang-tasvirning noyob namunalari. Dastlabki namunalari arxeolog V. Vyatkin tomonidan ochilgan (1913). Keyingi qazishlar davri (1965-68)da o’zbek arxeologlari 30 ga yaqin … Read More

AFROSIYOB — mifologik obraz. 1) Avestoda Frangxrasyan deb atalgan. Avestoda Afrosiyob shohlik ilohiy martabasi — farn (Xvarno)ni qo’lga kiritish uchun mifologik Vorukasha dengizi tubiga tushishga ahd qiladi va bunda Anaxitadan … Read More