Milliylik-millat ko'zgusi
AFYUN (aslida Yunoncha abijum — mudratuvchi, uxlatuvchi), opiy, “Qora dori”— 1) ko’knorning xomroq ko’sagini tilib qo’yganda undan oqib chiqib, havoda qorayib qotgan, sutsimon shira. Tarkibida morfin, papaverin, kodein, tebain, narkotin … Read More
AFSHONA, Afshina — Buxoro viloyati, Romitan tumanida joylashgan qadimgi qishloq. Narshaxiyning yozishicha, ” Afshona mustahkam Hisor va katta shahristonga ega bo’lib, bir qancha qishloqlar unga mansub bo’lgan, u yerda haftada … Read More
AFSHIN — Ustrushona hokimlarining arablar fathidan avvalgi laqabi. Oxirgi Afshin Haydar ibn Kovus (manbalarda al-Afshin) xalifa Mu’tasimning lashkarboshisi edi. U Kichik Osiyoda yunonlar ustidan g’alaba qilgani va Bobak qo’zg’olonini bostirgani … Read More
AFFRIKATA (lotincha affrico — ishqalayman) — qorishiq undosh tovush. Hosil bo’lish o’rni va ovoz ishtirokiga ko’ra portlovchi hamda sirg’aluvchi tovushning bitta tovush sifatidagi talaffuziga teng. Masalan, Choch so’zidagi ch (TSh), … Read More
AFFIN GEOMETRIYA – matematikaning bir sohasi. Unda l o’lchovli fazoda chekli sondagi vektorlar, shuningdek algebraik chiziq va sirtlarning affin almashtirishlar (masalan, to’g’ri chiziqlar to’g’ri chiziqlarga, nuqtalar nuqtalarga o’tadigan almashtirishlar) da … Read More
AFFIKS (lotincha affixus_— biriktirilgan) — so’zning qismi. O’zakka zid qo’yiladigan, so’z yasalishi yoki grammatik ifoda shakllanishiga xizmat qiladigan morfema. Shunga kura ikki turga ajraladi. So’z yasovchi, shakl yasovchi. O’zakka nisbatan … Read More
AFFEKT (lotincha aftectus — ruhiy hayajon, ehtiros) — turli tashqi yoki ichki ta’sirlar asosida tez paydo bo’lib, qisqa muddatli, aksariyat hollarda “portlash” tarzida bo’ladigan kuchli ifodalanadigan hissiy holat (qo’rqinch, dahshat, … Read More
AFTALAR (Yunoncha aptha — yara) — og’iz bo’shlig’i shilliq qavatining kasalligi. Bunda ko’pincha til uchi yoki lunj va milklarda oq-sariq dumaloq eroziya yoki yallig’langan yarachalar paydo bo’ladi. Ular og’rib, chaynash, … Read More
AFSUN (Arabcha — maftun qilish, sehr, avrash) — voqealarning tabiiy jarayoniga mo’jizaviy ta’sir ko’rsatish xususiyatiga ega deb hisoblanadigan so’zlar, iboralar yig’indisi. Afsun qadimgi dinlarning, ayniqsa, sehrgarlikning ajralmas qismi bo’lgan. Afsunga … Read More
AFSOR MUHAMMAD HOSHIM MIRZA (1870, Sabzavor — 1940, Mashhad) — Eron shoiri, jamoat arbobi. Ilm-ma’rifatga chaqiruvchi axloqiy she’rlar yozgan. Uning 4000 bayt she’rdan iborat devoni bor. Eronda adolatsizlikka qarshi kurashgani … Read More
