Category: A harfi

ATOM REAKTORI (yadro reaktori, atom qozoni) — atom yadrosining boshqariladigan zanjir reaktsiyasini amalga oshirish uchun mo’ljallangan qurilma. Atom reaktori sanoat energiyasi ishlab chiqarish, Fizik tadqiqotlarda ishlatiladigan neytronlar oqimini hosil qilish, … Read More

ATOM RAQAMI — kimyoviy elementlarning Mendeleyev davriy sistemasidagi tartib raqami. Atom yadrosidagi protonlar soniga teng. Masalan, kislorod atomi yadrosida 8 ta proton bor. Kislorodning Mendeleyev kimyoviy elementlar davriy sistemasidagi raqami … Read More

ATOM MASSASI, atom og’irligi — atom massalarining atom massasi birliklarida ifodalangan nisbiy qiymati. Atom massasi ifodasini ingliz kimyogari J. Dalton 19-asr boshida fanga kiritgan. 1961 yilda qabul qilingan nisbiy atom … Read More

ATOM KVANT SONLARI – kvant mexanika qonunlariga muvofiq harakatlanayotgan atomning uzluksiz bo’lmagan fizik qiymatlarini belgilash uchun ishlatiladigan sonlar. Masalan, atomning energetik holati bosh kvant soni p qiymati bilan belgilanadi. Atomdagi … Read More

ATOM, ION VA MOLEKULALARNING QUTBLANUVCHANLIGI – tashqi elektr maydoni ta’sirida elektronlar buluti, atom yadrosi, molekula va ionlar markazlarining birbiriga nisbatan siljishi. Umumiy qugblanish atom qutblanish ra, elektron qugblanish re va … Read More

ATOM DVIGATELI, yadro dvigateli — atom yadrolarining parchalanish reaktsiyasi natijasida reaktorda ajralib chiqadigan issiqlik energiyasini mexanik yoki elektr energiyaga aylantirib beradigan issiqlik dvigateli. Atom dvigateli transport vositalarida, suv osti kemalarida, … Read More

ATOM VA MOLEKULALAR DIFRAKTSIYASI — kristallardan turli azimutal burchaklarda maksimum, minimumlar hosil qilib, atom va molekulalarning sochilishi. Atom va molekulalar difraktsiyasi ularning to’lqin xususiyatiga ega ekanligini namoyon qyladigan hodisa. DeBroyl … Read More

ATOM BOMBASI, yadro bombasi — yadro zaryadi o’rnatilgan aviasiya bombasi. Yadro ichki energiyasi kuchiga asoslanadi. Atom bombasi portlaganda katta miqdorda yadro energiyasi ajralib chiqadi. Birinchi marta 2-jahon urushi oxirida sobiq … Read More

ATOM ARTILLERIYASI – oddiy va kimyoviy qurol bilan ham, yadro zaryadi bilan ham ta’minlangan snaryadlarni yer ustidagi va dengizdagi nishonlarga otish uchun mo’ljallangan artilleriya tizimi. Birinchi namunasi AQShda tayyorlangan 280 … Read More

ATOM (Yunoncha atomos — bo’linmas) — kimyoviy elementning barcha xossalarini o’zida mujassamlashtirgan eng kichik zarrasi. Dastlabki “bo’linmas” nomini olgan bu zarraning ichki tuzilishi anchagina murakkab. Atom musbat zaryadlangan negiz (yadro) … Read More