Category: A harfi

ATROFIYA (Yunoncha atropheo — ozayapman)— to’qimalar oziqlanishining buzilishi natijasida a’zolarning kichrayib, hujayralar sifatiningo’zgarishi. Fiziologik va patologik Atrofiya tafovut qilinadi. Fiziologik Atrofiya a’zolar funktsiyalarining to’xtashi natijasida ro’y beradi. Chunonchi organizm o’sishdan … Read More

ATROPIN (Atropinum) — mingdevona, bangidevoma, eshakmiya o’simliklaridan olinadigan alkaloid. Me’da va o’n ikki barmoq ichak yarasi, pilorospazm. xolesistit, o’t-tosh kasalligi, ichak va siydik yo’llari spazmi, bronxiol astmaga, so’lak, me’da, bronxlar … Read More

ATROPATENA (yoki kichik Midiya, Aderbigan) — Janubiy Ozarbayjonning yunoncha nomi. Atropatena qadimgi Midiyaning shim. qismini (hozirgi Talish tog’lari, Arake daryosi va Urmiya ko’llari hududini) o’z ichiga olgan. Atropatena shu joyning … Read More

ATROBON — otashparastlarning ibodatxonalarida doimo yonib turadigan muqaddas olov — “azarxo’rro”ga o’tin tashlab, kulini olib turadigan ruhoniylar. Olovga topinuvchi otashparastlar Atrobonlarga hadyalar keltirib, ular orqali muqaddas olovdan madad so’raganlar.

ATRIBUTSIYA (lotincha atributio — nisbat bermoq) — badiiy asar (rasm, haykal va boshqalar) ning asilligini, muallifini, yaratilgan joyi, vaqtini aniqlash. San’atshunoslikda asarning uslubi va yaratilish xususiyatlari (material, kompozitsiya, ijodkorning o’ziga … Read More

ATRIBUT (lotincha atributum — baxsh etaman) — 1) ob’yektning zarur, muhim, xos xususiyati (maslan, falsafada materiya Atributi — harakat); 2) grammatikada — aynan aniqlovchi (gap bo’lagi).

ATREK — Eron va Turkmanistondagi daryo. Uzunligi 669 kilometr. Havzasining mayd. 27,3 ming kilometr kvadrat. Sebaz va Sulax daryolarining qo’shilishidan hosil bo’lib, Turkmaniston-Xuroson tog’laridan boshlanadi va botqoqli Delta orqali Kaspiy … Read More

ATREZIYA (Yunoncha a — inkor qo’shimchasi va tresis — teshik) — biror tabiiy teshik, kanal (masalan, qizilo’ngach) ning tug’ma bo’lmasligi yoki shikastlanish, yallig’lanish va boshqa sabablarga ko’ra bitib qolishi. Ba’zan … Read More

ATONIYA (Yunoncha a — inkor qo’shimchasi va tonos — tonus, taranglik) — biror a’zo muskullari normal tonusining yo’qolishi; ozib ketish, nerv va boshqa kasalliklarda kuzatiladi. Atoniya tug’ma bo’lishi ham mumkin. … Read More

ATONALLIK (Yunoncha a — inkor qo’shimchasi va tonal — ton) — tonalliknm, aniqrog’i musiqaning lad asosini inkor etish bilan bog’liq keng ma’nodagi atama, Avstriya skripkachisi va kompozitori R. Kolish (1896-1978) … Read More