Category: A harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Agora (yunoncha agora)-qadimgi yunonlarda xalq yig’ini, shuningdek, yig’in o’tkazilgan maydon. Maydon bo’ylab ibodatxonalar, davlat idoralari, savdo rastalari joylashgan. Ko’pincha shaharning ma’muriy va iqtisodiy markazi hisoblangan. Maydonda tartibni saqlash maqsadida mansabdor … Read More

Agni-hinduizmda olov, xonadon xudosi, bosh xudolardan biri.

Agnatlar (lotincha agnatus-ota tomonidan qarindosh)-Qadimgi Rimda oila boshlig’i sanalgan ota (pater) hokimiyati ostida bo’lgan oila a’zolari. Agnatlarga nafaqat oila boshlig’i bilan bevosita qondosh vakillar, balki asrandi farzandlar, otaning o’g’illari va … Read More

Avorizot-XIII asrdan boshlab O’rta Osiyoda mavjud bo’lgan yer egasi yoki hokimning xo’jaligida ishlab berish majburiyati.

Ager publikus (lotincha Ager publicus-jamoat yeri)-Qadimgi Rimdagi davlat yer jamg’armasi; rimliklar tomonidan bo’ysundirilgan joylardagi yerlar. Undan foydalanishning turli usullari bo’lgan; ko’p qismini patritsiylar egallab olib, o’z xususiy mulkiga aylantirgan. Plebeylarning … Read More

Agger (lotincha agger)-qadimda qamal qilingan shahar devori qarshisiga joylashtirilgan ko’targan; unga irg’ituvchi mashinalar o’rnatilgan. Qamal qilinayotgan shahar devori bilan bir xil balanlikda bo’lishi talab etilgan.

Avurta (turkcha)-ota-onasidan yetim qolgan go’daklarni boqib, tarbiyalab voyaga yetkazuvchi ayol, enaga. Avurta XI-XIV asrlarga oid eski turkiy yozma obidalarda, xususan, Yusuf Xos Hojibning “Qutadg’u bilig”, Nosiruddin Rabg’uziyning “Qisasi Rabg’uziy” asarlarida … Read More

Avunkulat (lotincha avunculus-tog’a)-ibtidoiy jamiyatda tog’a va jiyanlar o’rtasidagi qavm-qarindoshlik munosabatlari. Patriarxat davrida farzandlarning ona urug’i bilan qarindoshlik aloqalari saqlangan. Avunkulatga binoan, tog’a o’z jiyanining eng yaqin himoyachisi, jiyanlar esa o’z … Read More

Avtoxton (yunoncha autochton-mahalliy, tub)-arxeologiyada mahalliy hududda yuzaga kelgan madaniyatga nisbatan ishlatiladigan atama. Yunon yodgorliklarida mamlakatning azaldan shu yerda yashab kelgan aholi Avtoxton deb nomlangan.

Avtoritarizm (lotincha auctoritas-hokimiyat)-davlatni idora qilish usuli. Avtoritarizmda siyosiy hokimiyat hukmdor shaxsning yoki yetakchining siyosiy irodasi va qarorlari asosida amalga oshiriladi. Avtoritarizm siyosiy hokimiyat shakli sifatida avtokratiya va diktatura bilan uyg’unlashib … Read More