Category: A harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Aqiqa-musulmonlarda yangi tug’ilgan bolaning “qorin sochi”ga qaychi urish munosabati bilan jonzot so’yib ziyofat o’tkazish odati. Unda bolaga ism ham qo’yiladi.

Aqsoi sharqiya-Uzoq Sharq degan ma’noni anglatadi.

Aqolimi sab’a-yetti iqlim degan ma’noni anglatadi. Sharq olimlarining ta’limotiga ko’ra, har bir iqlim yettita yulduz-Zuhal, Mushtariy, Mirrix, Quyosh, Zuhra, Atorud, Qamardan biriga mansub bo’lgan.

Aqida-dindorlar uchun majburiy hisoblangan, shak keltirilmasdan, muhokama yuritmasdan, e’tiqod qilinishi lozim bo’lgan diniy talablar. Islom aqidalarinin asosi “Qur’on”da berilgan.

Aqd-umuman shariatda qonunlashtirilgan shartnoma, ahdnoma. Juz’iy ma’noda nikoh aqdi nikoh oldidan to’lanadigan qalin yoki mahrni belgilaydigan ahdnoma.

Ayuchi-XIII-XVI asrlarda Dashti Qipchoqda yashagan urug’lardan birining nomi. Bu urug’ parchalanib, kichik-kichik qismlarga bo’linib, boshqird, qirg’iz hamda qipchoqlar ichida o’zbek xalqi tarkibiga kirgan.

A’lo hazrat-hazrati oliylari. Shohlar va xonlarning nomlarni ulug’lash maqsadida ularga murojaat qilinganda qo’llanilgan ibora.

A’lam-diniy va qozixona unvoni. Shariat ilmida yetuk bo’lgan olimlarga berilgan. A’lam madrasalarda ham dars berishlari shart bo’lgan.

A’zam-eng ulug’, bosh, ulkan kabi ma’nolarni anglatgan; xon, podshoh huzuridagi yirik amaldorlarning boshqalardan ajralib turishi uchun amali oldiga qo’shib ishlatilgan. Masalan: Vaziri a’zam, ya’ni bosh vazir.

A’yon-O’rta Osiyo feodal jamiyatida imtiyozli sinfning eng yuqori qatlamiga mansub bo’lgan, hukmdorga yaqin turgan shaxs; amaldor.