Category: D harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

DISKREDITATSIYA (fr. diskrediter – ishonchni yo’qotish, obro’ni tushirish) — biror kishiga nisbatan ishonchni yo’qotish, qadr-qimmatni, nufuzni, obro’ni tushirish.

DIREKTORIYA (lot. directorium – boshqarma, rahbarlik) — Fransiya respublikasining 1795-1799-yillardagi hukumati. 5 a‘zo (direktor)dan tashkil topgan. Direktoriya hukumati yirik burjuaziya manfaatini himoya qilgan. 1799-yil 9 noyabrda Napoleon Bonapart davlat to’ntarishi … Read More

DIPLOMATIYA (fr. davlatlarning tashqi siyosat sohasidagi vazifalarini amalga oshirish, shuningdek, chet elda huquq va manfaatlarini himoya qilish sohasidagi rasmiy faoliyati. «Diplomatiya» termini yunon tilidagi «ikki bukilgan qog’oz» so’zidan olingan. Qadimda … Read More

DOGMATIZM, aqidaparastlik — tanqidiy nuqtai nazardan tekshirmay, aniq sharoitni hisobga olmay ko’r-ko’rona fikr yuritish usuli. Dogmatizm Diniy ta‘limotda qatiy, hech bir e‘tirozga yo’l qo’ymaydigan aqidalarga rioya qilishda, fan sohasida esa, … Read More

DOGMA (yun. dogma – fikr, qoida, ta‘limot) — 1) qanday sharoitda qo’llanishidan qat‘i nazar, tanqid ko’zi bilan tekshirilmay ko’r-ko’rona qabul qilinaveradigan qoida, dalil-isbotsiz muhokama. Dogmatik fikr bilish yo’liga, fan taraqqiyotiga … Read More

DIXOTOMIYA (yun. dichatome – ikki qismga kesilgan) — ajratilgan, bo’lingan, ikki bo’lakka yoki qismlarga ajratilgan.

DAVLAT KAPITALIZMI — davlat (yoki davlatlar birlashmasi) aralashadigan, davlatlashtirilgan, davlat tomonidan boshqariladigan va tartiblanadigan, davlat homiyligi va nazoratida, davlat belgilaydigan yo‗nalishlarda rivojlanadigan kapitalizm. Tarixan Davlat kapitalizmini shartli ravishda rivojlangan mamlakatlardagi … Read More

DAVLAT BOSHLIG’I — davlatning ichki va tashqi ishlariga oliy rahbarlikni amalga oshiruvchi shaxs yoki organ. Monarxiya boshqaruvi shaklidagi davlatlar (Buyuk Britaniya, Shvetsiya, Yaponiya)da Davlat boshlig’i monarx (qirol, podsho, imperator, emir) … Read More

DAVLAT BAYROG’I — davlatning asosiy ramzlaridan biri: rasmiy, boshqa davlatlardan farqlovchi belgisi, emblemasi. Davlat bayrog’ining tasviri maxsus qonun yoki konstitutsiya bilan belgilanadi. Davlat suverenitetining ramzi hisoblanadi. U gerb yoki boshqa … Read More

DAVLAT (ar. boylik, hokimiyat) — 1) keng ma‘noda – muayyan hududda yashovchi va oliy hokimyat organi tomonidan taqdim etiluvchi va uyushtiriluvchi odamlar jamoasi. Bu ma‘noda u mamlakat va xalqni ifodalaydi. … Read More