Category: D harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

DEKLARATSIYA (lot. declaratio – ma‘lum qilaman, e‘lon qilaman) — 1) bir yoki bir necha hukumatlar, siyosiy partiyalar, xalqaro yoki jamoat tashkilotlarining dasturiy hujjat, muhim xalqaro voqea, qonun va h.k.ni umum … Read More

DEDUKSIYA — umumiy, abstrakt xulosadan, aniq va xususiy faktlarga o‗tish uslubi. U borliqdagi xodisalarni tushuntirish uchun nazariyalardan foydalanish imkonini beruvchi jarayon. Masalan, yana respublikamizdagi oliy qonunchilik organi – Oliy Majlis … Read More

DAVLATNING HAYOTIY MUHIM MANFAATLARI — O’zbekiston konstitutsiyaviy tizimi, suvereniteti va hududiy yaxlitligini saqlab qolish va mustahkamlash; ijtimoiy jarayonlarning boshqarilishini ta‘minlash va milliy munosabatlarni uyg’unlashtirish; barcha qonunlar so’zsiz ijro etiladigan huquqiy, … Read More

DEFLYATSIYA (iqtisodiyotda), dezinflyatsiya — inflyatsiya davrida hokimiyat tomonidan amalga oshiriladigan bir qator tadbirlar uyg’unligi. Inflyatsiya davrida chiqarilgan muomaladagi ortiqcha qog’oz pulni kamaytirish; davlat tomonidan muomaladagi pul miqdorini kamaytirishga qaratilgan moliya … Read More

DAVLAT ZAYOMLARI — budjeti pul to’plash maqsadida davlat nomidan sotish uchun chiqariladigan, davlatning qarzdorligini tasdiqlovchi qimmatli qog’oz. Qarzni qoplash muddatlariga ko’ra qisqa muddatli (1 yil), o’rta muddatli (2-5 yil) va … Read More

DAVLAT TO’NTARISHI — davlat hokimiyatini qonunda ko’zda tutilmagan usullar bilan egallab olish, kuch ishlatib konstitutsiyaga xilof ravishda amalga oshirilgan to’ntarish yoki konstitutsiyaviy (davlat) tuzimni o’zgartirish, yoki davlat hokimiyatini kim tomonidan … Read More

DAVLATNING SAFARBARLIK IMKONIYATI — davlatning egallab turgan barcha moddiy va ma‘naviy imkoniyatlari, keskin o’zgaruvchan vaziyatlar yuzaga kelgan sharoitlarda hayotdagi muhim maqsadlarga erishish uchun avvalambor, milliy xavfsizlikni ta‘minlash maqsadida ulardan cheklangan … Read More

DEPOZITAR DAVLAT — ko’p tomonlama shartnomalar tuzishda qatnashuvchi va ana shu shartnomaning shartlariga muvofiq o’z zimmasiga shartnoma matnini, shartnoma ratifikatsiya qilingani, unga boshqa davlatlar qo’shilgani to’g’risidagi ma‘lumotlar, xujjatlarni saqlash burchini … Read More

DEMOKRATIK ONG — har qanday bir yoqlamalikdan holi bo’lgan eng mukammal, oqilona siyosiy ong turidir. U ijtimoiy muammolarni umuminsoniy qadriyatlar – o’zaro birlik, tenglik, ishonch, hamkorlik, hamjixatlik asosida xal kilishga … Read More

DEMOBILIZATSIYA (de… va mobilizatsiya) — 1) qurolli kuchlarni va mamlakat iqtisodiyotini harbiy holatdan tinchlik holatiga o‗tkazish; 2) urush tugagandan keyin harbiy qismlar, qo’shilmalar va muassasalarning shaxsiy tarkibini qayta tuzish bilan … Read More