Category: D harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

DENATSIFIKATSIYALASHUV — fashistlar Germanyasi ustidan g’alaba qozonilganidan so’ng u yerda natsizmni, natsional-sotsialistik partiyani, uning filiallari, boshqa fashistik tashkilotlarni tag-tugi bilan yo’qotishga, har qanday natsistik militaristic tashviqotning oldini olish, Germaniya siyosiy … Read More

DEIDEOLOGIZATSIYA (lot. mafkurani bekor qilish) — ijtimoiy qarama-qarshiliklar yo’q qilinishi bilan hozirgi dunyoda mafkuraning yo’q bo’lishini asoslovchi konsepsiya. Unga ko’ra ilmiy – texnik taraqqiyot muammolarni mafkura ta‘siridan ham ilmiy va … Read More

DEETATISTIK — fuqarolik jamiyatini rivojlantirishdan, uning davlat ustidan nazoratidan, unga siyosiy partiyalar va iziqishlar guruhlari ta‘sirining kengayishidan, davlatning bir qator funksiyalari aksilmarkazlashtirilishidan, uning ayrim organlari faoliyatida o’zini-o’zi boshqarishning boshlanishidan iborat.

DEPUTAT (lot. deputatus – vakil etilgan, yuborilgan) — 1) qonunchilik yoki davlatning boshqa vakillik organiga yoki mahalliy o’zini o’zi boshqarish organiga saylangan shaxs, aholining ma‘lum qismi – o’z saylov organi … Read More

DIKTATURA (lot. dictatura – cheklanmagan hokimiyat) — davlat hokimiyatini nodemokratik usullar bilan amalga oshirish tizimini ifodalovchi tushuncha, avtoritar yoki totalitar rejim. Diktaturaga asoslangan siyosiy rejimda hokimiyat bir shaxs – diktator … Read More

DAVLATNING IQTISODIY XAVFSIZLIGI — uning muhim ijtimoiy vazifalarni hal etish imkoniyatlaridan, turli xil ichki va tashqi buzg’unchi kuchlar, moliyaviy va iqtisodiy tazyiqlari vaqtida jamiyatni kerakli va yetarli hayotiy ehtiyojlar bilan … Read More

DAVLAT SIYOSIY BOSHQARMASI (GPU) — sho’rolar davlati xavfsizligini muhofaza qilish maqsadida 1922-yilda Butun Rossiya favqulodda komissiyasi (VCHK) o’rniga tuzilgan. 1923-yildan Birlashgan davlat siyosiy boshqarmasi (OGPU) deb ataladi. Bu organ sobiq … Read More

DAVLAT SIRI — oshkor etilishi taqiqlangan, davlat ahamiyatiga ega bo’lgan ma‘lumotlar. Ular maxsus ro’yxatlar bilan belgilab qo’yiladi. Davlat siri davlat, harbiy va xizmat siriga bo’linadi. Muhimlik darajasiga ko’ra «alohida muhim», … Read More

DAVLAT REZERVLARI, davlat zaxiralari — davlat tomonidan mudofaa va ehtiyot maqsadlarida yaratiladigan eng muhim turdagi xom ashyo, materiallar, yoqilg’i, ayrim turdagi mashina va jihozlar, oziq-ovqat mahsulotlari zaxiralari. Davlat rezevrlari maxsus … Read More

DAVLAT RAMZLARI — muayyan bir davlatning milliy suverenitetini ifodalaydigan, tarixan tarkib topgan alohida, eng muhim belgilari. Ular bevosita xalq, millat hayoti, an‘analari, ruhiyati, folklori, tarixi bilan chambarchas bog’liqdir. Davlat ramzlari … Read More