Category: E harfi

ENERGIYA (Yunoncha— harakat, faoliyat) — har qanday ko’rinishdagi materiya, xususan, jism yoki jismlar tizimini tashkil etuvchi zarralar harakatining hamda bu zarralarning o’zaro va boshqalar zarralar bilan ta’sirlarining miqdoriy o’lchovi. Xalqaro … Read More

ENERGETIKA VA AVTOMATIKA INSTITUTI, O’zbekiston Fanlar Akademiyasi energetika va avtomatika instituti — energetika va avtomatikaga doir ilmiy tekshirish ishlari bilan shug’ullanadigan ilmiy muassasa. SSSR Fanlar Akademiyasi O’zbekiston filiali (O’zFAN)ning energetika … Read More

ENERGETIKA — energiyaning har xil turlarini hosil qilish, ularni bir turdan ikkinchi turga o’zgartirish, muayyan masofaga uzatish va etkazib berish, ulardan barcha sohalarda foydalanishni hamda shular bilan bog’liq nazariy va … Read More

ENDOTELIY (Endo… va Yunoncha — so’rg’ich) — hayvonlarda bir qator bo’lib joylashgan yassi hujayralar qavati. Qon va limfa tomirlari, yurak va tana bo’shlig’ining ichki yuzasini qoplab turadi. Endoteliy uning ostida … Read More

ENDOSPERM (Endo… va sperma) o’simlik urug’ida hosil bo’ladigan oziq to’qima. Ochiq urug’lilarda Endosperm urug’lanishdan oldin murtak xaltasidan paydo bo’lib, jinsiy gametofitga mos keladi. Endosperm hujayralari dastlab gaploid, yadrolari qo’shilgandan so’ng … Read More

ENZOOTIYA (Yunoncha — da va — hayvon) — hayvonlarda muayyan bir joy, xo’jalik, aholi punktlari bilan bog’liq holda paydo bo’ladigan kasalliklar. Tabiiy sharoitga bog’liq holda chin Enzootiya (hayvonlar boqiladigan joy, … Read More

ENEOLIT (lotincha — mis, misli va Yunoncha — tosh), mis davri, mistosh davri — neolityaan jez asriga o’tish davri (miloddan avvalgi 4-3 ming yilliklar). Eneolit davrida insoniyat misdan ilk bor … Read More

ENDOPLAZMATIK TO’R, endoplazmatik retikulum — eukariotlar hujayrasining membranali umumiy organoidi. AQSh olimi K.Porter fibroblastlar endoplazmasida kashf etgan (1945). Uning nafis tuzilishi elektron mikroskop kashf etilganidan keyin o’rganilgan. Endoplazmatik to’r hujayrada … Read More

ENDOPARAZITLAR (Endo… va Yunoncha ragazpok — tekinxo’r), ichki parazitlar — xo’jayin hayvon yoki o’simlik to’qimalari, ichki organlarida yashab, uning hisobiga hayot kechiruvchi organizmlar. Endoparazitlarga viruslar, bakteriyalar, ko’pgina zamburug’lar, eng soda … Read More

ENDOTERMIK REAKTSIYALAR — issiqlik yutilishi bilan boradigan kimyoviy reaktsiyalar. Yuqori trada azot va kislorodning o’zaro kimyoviy ta’siri natijasida azot oksid hosil bo’lishi jarayoni. Endotermik reaktsiyalarga misol bo’la oladi. Rudalardan metallarni … Read More