Category: E harfi

ELTARISH, qutlug’ (?-691) Turk xoqonligi hukmdori (680-691). Bumin xoqonning avlodi. Dastlab tudun unvoni bilan Xitoyning shimoldagi turkiy qabilalarga rahbarlik qilgan. Asl ismi Qutlug’ bo’lib, keyinchalik Eltarish — davlatni, xalqni birlashtiruvchi … Read More

ELLINIZM — Makedoniya, Yunoniston, O’rta dengizning Sharqiy sohillari, G’arbiy Osiyo, qora dengiz atrofidagi mamlakatlar tarixining Aleksandr (Iskandar) istilosi (miloddan avvalgi 334-323 yillar) dan miloddan avvalgi 30 yilda Misr Rim qo’shinlari … Read More

ELLINGTON DYUK (taxallusi, asl ismi Eduard Kennedi) (1899.29.4, Vashington 1974.24.5, Nyu-York) — afrikaamerikalik pianinochi, kompozitor, jazorkestri rahbari; mumtoz jaz san’ati asoschilaridan. Bir necha akademiyalar faxriy a’zosi. 1916 yildan turli jaz … Read More

ELLIKQAL’A TUMANI — Qoraqalpog’istondagi tuman. 1977 yil 23 martda tashkil etilgan. Shim. dan Qozog’iston Respublikasining Qizilo’rda viloyati, g’arbdan Beruniy, Taxtako’pir, Janubdan To’rtko’l tumani, sharkdan Navoiy viloyati, Jan.g’arbdan Xorazm viloyati bilan … Read More

ELBERTA — o’rtapishar xo’raki shaftoli navi. AQShda yaratilgan. Xitoy Chaynez King shaftoli navi urug’ ko’chatini sariq etli shaftoli (Krauford chillakisi) navi bilan changlantirib chiqarilgan, deb taxmin qilinadi. Dog’iston, Ukraina, Qozog’iston, … Read More

ELBA, laba — Yevropadagi daryo, Chexiya va Germaniya hududlaridan oqadi. Uzunligi 1165 kilometr, havzasining maydoni 154,8 ming kilometr kvadrat. Krkonoshe tog’larining Janubiy g’arbiy yon bag’irlaridan boshlanadi. Yuqori oqimida 70 metr … Read More

ELEFANTINA — Nil daryosidagi Orol (Asvon qarshisida) va undagi qadimiy qishloqning yunoncha nomi. Elefantina Qadimgi Misrning Janubdagi viloyatlar bilan mol ayirboshlash savdosi (fil suyagi va boshqalar mahsulotlar) markazi va Nubiya … Read More

ELEMENTORGANIK BIRIKMALAR — uglerod atomi boshqa element atomi bilan to’g’ridan-to’gri birikkan organik birikmalar. Uglerod vodorod, kislorod, azot, oltingugurt yoki galogenlar (ftordan tashqari) bilan birikkan birikmalar, odatda, Elementorganik birikmalarga kirmaydi. Elementorganik … Read More

ELEMENTLAR MIGRATSIYASI — Yer po’sti va yuzasida kimyoviy elementlarning o’z joyini o’zgartirishi va qayta taqsimlanishi. Bu terminni fanga A.E. Fersman kiritgan (1923). Elementar migratsiyasi suyuqfaza (eritmalar, gidrotermal eritmalar, er osti … Read More

ELEMENTAR ZARRALAR — materiyaning eng kichik zarralari. Dastlabki ma’nosiga ko’ra, Elementar zarralar materiya tuzilishining boshlang’ich bo’linmas elementlaridir. Elementar zarralardan birinchi bo’lib manfiy elementar elektr zaryadli elektron (e~) kashf qilingan (J. … Read More