Category: E harfi

EXIURIDLAR — umurtqasiz hayvonlar tipi (ilgarigi halqali chuvalchanglar sinfi). Filogeneyasi aniq emas. Gavdasi tsilindrsimon, bo’g’imlarga bo’linmagan, uzunligi 3 santimetrdan 185 santimetrgacha. Uzun (1 metrgacha) kipriklar bilan qoplangan xartumi oziqni og’izga … Read More

EXINOKOKKOZ odam va hayvonlarda uchraydigan invazion kasallik. Exinokokklar qo’zg’atadi (tasmasimon gelmint). Exinokokkoz qadimdan ma’lum. Gippokrat asarlarqda ham jigar Exinokokkoziga oid ilk ma’lumotlar bor, lekin u “jigar yallig’lanishi” deb yuritilgan. Keyinchalik … Read More

EXINOKOKK — tasmasimon chuvalchanglar sinfiga mansub parazit. Voyaga yetgan davrida yirtqich hayvonlar (it, bo’ri, chiyabo’ri, mushuk) ichagida parazitlik qiladi. Uzunligi 3-6 millimetr, gavdasi 4 so’rg’ichli bosh, 3-4 bo’g’imli tanadan iborat. … Read More

EXINOKAKTUS —kaktusdoshlar oilasiga mansub ko’p yillik o’simliklar. Sersuv, sharsimon shakli, rangi, katta-kichikligi xilma-xil. Mevasi — ko’pincha rezavor. 500 ga yaqin turi bor. Ular, asosan, Meksikada, ba’zi turlari esa Janubiy va … Read More

EFFUZIYA (lotincha epxsho — quyilish, yoyilish) — LAVA (magma)ning yer yuziga quyilib chiqish jarayoni. Uning sovishi mobaynida LAVA oqimlari va LAVA qoplamlari ko’rinishida yotgan effuziv tog’ jinslari hosil bo’ladi. Effuziya … Read More

EFFUZIV TOG’ JINSLARI — yer yuzasida yoki yer po’sti qatlamining yuqori qismida lavaning sovishi mobaynida hosil bo’lgan magmatik tog’jinslari; ularning ma’lum bir qismi suv osti vulkanlari otilib chiqqanda vujudga keladi. … Read More

EFFEKTORLAR (lotincha — yaratuvchi, ijod qiluvchi) — 1) fiziologiyada faoliyati refleks bilan bog’liq bo’lgan ijrochi organ; organizmning qo’zg’atuvchiga nisbatan javob reaktsiyasini ta’minlaydi. Effektorlarga muskullar, bezlar, buyrak, elektr va boshqalar organlar … Read More

EFTALIYLAR DAVLATLARI — O’rta Osiyo va unga qo’shni mamlakatlarda milodiy 5-asr o’rtasida barpo etilgan davlatlar: 1) O’rta Osiyodagi Eftaliylar davlati mil. 5-asr oxiri — 6-asr boshida ravnaq topib, uning hududi … Read More

EFTALIYLAR, eftalitlar, eftallar, xaytallar, abdallar, yeda — Urta Osiyoning shimoli sharqidan Movarounnahrning ichki viloyatlariga kirib, milodiy 5-asrda davlat barpo etgan qabila Ittifoqi. Eftaliylar O’rta Osiyo, Hindiston, Afg’oniston, Eron va Sharqiy … Read More

ETIKA (Yunoncha egpoz — xulq, odat) — axloq va uning shaxs hamda jamiyat hayotidagi o’rnini o’rganuvchi falsafiy fan. Etika axloqshunoslikning falsa-fiynazariy muammolarini va axloqqa doir didaktik-amaliy asarlarni o’z ichiga oladi. … Read More