Category: F harfi

FRIDRIX I BARBAROSSA (Friedrich Barbarossa, aynan — qizil soqolli) (taxminan 1125-90) — Germaniya qiroli (1152 y.dan), Shtaufenlar sulolasidan bo’lgan “Muqaddas Rim imperiyasi” imperatori (1155 yildan). Shimoliy Italiya shaharlarini tobe ettirishga … Read More

FRIDEL KRAFTS REAKTSIYASI — aromatik birikmalarni kislotali katalizatorlar ishtirokida alkillash yoki asillash. Benzolning etil xlorid va atsetil xlorid bilan ammoniy xlorid ishtirokida kondensatlanishi Fridel—Krafts reaktsiyasiga misol bo’la oladi. Fridel—Krafts reaktsiyasidan, … Read More

FRIGIYA (Phrygia) — kichik Osiyoning shimoliy g’arbiy qismidagi qadimgi mamlakat. Aholisi miloddan avvalgi 15-13-asrlarda Yevropadan ko’chib kelgan hindevropa qabilalari — frigiyaliklar. Frigiya miloddan avvalgi 13-asrda yunonlarga qarshi kurashda troyaga yordamlashgan. … Read More

FRESKOBALDI (FRESCOBALDI) JIROLAMO (1583.9.9, Ferrara — 1643.1.3, Rim) — italyan kompozitori va organ ijrochisi. 1608 yildan avliyo Petr ibodatxonasida (Rim) organchi. Polifoniya (“erkin uslub”) va fuga rivojiga katta hissa qo’shgan. … Read More

FRENEL DIFRAKTSIYASI – sferik yorug’lik to’lqinining ekrandagi teshikdan bo’ladigan difraktsiyasti. Bunda teshikning radiusi Frenelning birinchi zonasi radiusi tartibida bo’lishi kerak. O.J. Frenel sharafiga qo’yilgan.

FRANTSIYA-PRUSSIYA URUSHI (1870-71) — Yevropada o’z gegemonligini saqlab qolishga harakat qilgan va Germaniyani birlashishiga qarshi turgan Frantsiya va bir qator german davlatlari bilan unga muxolif bulgan Prussiya o’rtasidagi urush. Urush … Read More

FRANTSIYA-VETNAM URUSHLARI (19-asr) — Vetnamni Frantsiya tomonidan mustamlaka qilish maqsadida olib borilgan urushlar. 1858-62 yillardagi urush frantsuzlarni Vetnamni mustamlaka qilishlarini boshlab bergan; urushda Ispaniya Frantsiya tomonidan turib qatnashgan. 1862 yildagi … Read More

FRANTSIYA INSTITUTI – Frantsiyaning asosiy rasmiy ilmiy muassasasi. 1795 yil tashkil etilgan (1806 yilgacha fan va san’at milliy instituti deb nomlangan). Frantsiya akademiyasi, yozuv va nafis og’zaki ijod akademiyasi (1663; … Read More

FRANTSIYA AKADEMIYASI (Akademia Franchise) — Frantsiya milliy madaniyati, fanining yirik vakillari hamda siyosiy arboblari uyushmasi. 1635 yil kardinal A.J. Rishele tomonidan tashkil etilgan. 40 a’zodan iborat doimiy tarkibga ega. Turli … Read More

FRANK DAVLATI — ilk o’rta asrlarda G’arbiy Yevropadagi davlat (5-asr oxiri -843). 5-asr oxirida G’arbiy Rim imperiyasining Galliya viloyatini Xlodvig 1 rahbarligidagi franklar tomonidan bosib olinishi jarayonida vujudga kelgan. Buyuk … Read More