Category: G harfi

Gematit (Yun. haima — qon), temir yaltirog’i — temirning keng tarqalgan minerali. Kimyoviy formulasi G’e2O3. Tarkibida 70% gacha temir bor. Ba’zan titan (11% gacha TiO2 titanogematit), alyuminiy (14% gacha A12O, … Read More

Gelmintlar (Helminthos. Yun. helmins, helminthos — chuvalchang, gij- ja) — har xil sistematik guruhlarga mansub parazit chuvalchanglar guruhi. G.ga 5 tipga mansub jonivorlar, jum- ladan yassi chuvalchanglardan monogene- yalar, so’rg’ichlilar, … Read More

Gelonii (Jiloniy) Muhiddin Abduqodir ibn Abiy Solih Jangiydo’st (1077, Gelon viloyati, Eron— 1166) — fors ilohiyotchisi, mutasavvif. 18 yoshida Bag’dodga keladi va juda ko’p olimlardan saboqoladi. Uningxanbaliya mazhabiga oid va’zlari … Read More

GELIOSENTRIK SISTEMA -Quyosh sistemasining tuzilishi haqidagi tasavvur; unga ko’ra, Kuyosh Markaziy jism bulib, boshqa sayyoralar, shu jumladan Er ham Quyosh atrofida va o’z o’qi atro- fida aylanib turadi. Bu ta’limotni … Read More

GELIOPAYVANDLASH (gelio… va payvandlash) — ko’zgular yoki linzalar to’plami yordamida payvandlash zonasi- ga jamlab (fokuslab) tushirilgan quyosh nurlari ta’sirida qizdirish va eritish yo’li b-n metallarni biriktirish usu- li. Bunda payvandlanishi … Read More

Gelibolu, Gallipoli yarim oroli — Turkiyaning Evropa qismidagi yarim Orol. Saros qo’ltig’i b-n Dardanel bo’g’ozi orasida. Uz. 90 km, eni 20 km gacha, eng baland joyi 374 m. Paleogen dav- … Read More

GEKSOZOFOSFATLAR – mu- rakkab efirlar, geksozalarni fosfat kislotasining bir yoki ikki qoldig’i b-n birikishidan hosil bo’ladi (mas, gekso-monofosfat Stsnpo5(RO4N2), geksodi-fosfat S6N10O”(RO4N2)2. G. — o’simlik, hayvon va mikroorganizm- lar to’qimalarida uglevodorodlarning … Read More

Geksozalar, CjHuO,, — moleku- lasida oltita uglerod atomi bo’lgan mo- nosaxaridlar. Tabiatda keng tarqalgan. O’simlik va hayvon to’qimalarida sof holda hamda polisaxaridlar tarkibi- da uchraydi. Karbonil guruhiga ko’ra G. aldogeksozalar … Read More

Geksogen, tsiklotrimetilen- trinitritamin — C3H6N6O6 kuchli portlovchi modda. Urotropinnnnt ni- tro hosilasi. Mol. m. 222,126; rangli kristallar; suyuqlanish t-rasi 205° (ajralish b-n); zichligi 1816 kg/m3. Ishqalanish va zarb ta’sirida portlab … Read More

Geksaxloretan (perxlor-etan), S2S16 — kamfora hidli rangsiz kri- stallar. Uchta kristall holdagi modifi- kasiyam ega. 43,6° gacha rombik panjarali, 43,6—71,1° da triklin panjarali, 71, G dan yuqorida kubik panjarali modi- … Read More