Category: G harfiga oid geografiyaga oid ensiklopedik atamalar

Geografik muhit – kishilik jamiyatini o`rab turgan tabiiy sharoit; ijtimoiy ishlab chiqarishning muayyan tarixiy bosqichida tabiatning jamiyat bilan o`zaro ta’sir jarayonida bo`ladigan qismi. Jamiyat rivojlanib borgan sari geografik muhit doirasi … Read More

Geografik bashorat – geograrafiyadagi eng yangi yo`nalishlardan biri. Geografik bashoratning maqsadi tabiiy sharoit, aholi va xo`jalikning o`zaro ta’sirida geografik komplekslar (geosistemalar)ning kelgusidagi o`zgarishlarini tadqiq qilish va oldindan aytib berishdan, ya’ni … Read More

Geografik tadqiqot metodlari – geografiya fanlarining o`z dasturlarini o`rganish usullari. Geografiyaning eng asosiy va o`ziga xos tadqiqot metodi geografik taqqoslash metodidir. Geografik taqqoslash metodi geosistemalar va ayrim komponentlar hamda xalq … Read More

Garmsel (tojikcha garm — issiq, sel – oqim, havo oqimi) – O`rta Osiyodagi issiq va quruq shamol. Qizilqum va Qoraqum cho`llarida qizigan quruq havoning atrofga esishidan hosil bo`lib, bahor va … Read More

Galaktika – yuz milliarddan ortiq yulduz, tumanliklar va yulduzlararo moddalar (chang, gaz, kosmik zarralar)dan iborat yulduzlar sistemasi. Ana shu gigant yulduzlar sistemasi umumiy markaz – Galaktika yadrosi atrofida aylanadi. Quyosh … Read More

Gabbro (italyancha) – donador kristall tuzilishidagi magmatik tog` jinsi. Asosan dala shpati (kul rang yashil donachalar), avgit (qopa) va shox aldamchi (qora, to`q yashil)dan tarkib topgan. Yaxshi silliqlanadi. Binokorlik va … Read More

Geografiya (yunoncha ge-yer, grafo-tasvirlayman) – Yer yuzining tabiati va xo`jaligini o`rganadigan fanlar majmui. Antik dunyo olimlari yer yuzasining manzarasini geografiya so`zi bilan ifodalaganlar. Geografiya atamasini dastlab Eratosfen (miloddan avval 276-194-yillarda) … Read More

Geografik zonallik – Yer landshaft qobig`ining asosiy qonuniyatlaridan biri. Geografik zonallik Yerning shar shaklida ekanligi va buning oqibatida Quyosh radiatsiyasining yer yuzida notekis taqsimlanishi, ya’ni ekvatordan qutblarga tomon kamayib borishi … Read More

Geografik xaritalar – yer yuzasi yoki uning biror qismining belgilangan masshtabda kartografik proyeksiya asosida, shartli belgilar yordamida saralangan (generalizatsiya qilingan), umumlashtirilgan va kichraytirilgan tasviri. Bunda jamiyat va tabiatda sodir bo`ladigan … Read More

Geografik zonalar, quruqlikdagi tabiat zonalari – geografik qobiqning geografik mintaqalar doirasida asosan issiqlik bilan namlik miqdori va nisbatiga qarab muayyan tartibda qonuniy almashinib boradigan asosiy landshaft qismlari. Yer yuzida ro`y … Read More