Category: I harfi

ILMIY UNVON – oliy o’quv yurt lari o’qituvchilari va ilmiy tadqiqot institutlari ilmiy xodimlarta beriladigan unvon. O’zbekistondagi oliy o’quv yurtlarida dosent va professor, ilmiy tadqiqot muassasalarida katta ilmiy xodim, professor. … Read More

ILMI TA’LIF (Arabcha — yaratish ilmi) — o’rta asrlar Sharq musiqa nazariyasida ilmi musiqiyning muhim tarmog’i. Ilmi ta’lif kuy yaratishga taallukli barcha masalalardan bahs etgan: nag’ma, bo’d, jins, jam, maqom … Read More

IDRIS — Qur’onda nomi zikr etilgan payg’ambarlardan biri. Rivoyat qilishlaricha, Idris yer yuzida 365 yil yashagan. Bu olijanob, taqvodor insonni Alloh “yuksak martabaga ko’targan” (Qur’oni Karim, 19:56-57). Islomshunoslar Idrisni Bibliyadagi … Read More

IDEAL SUYUQLIK – go’yoki mutlaq yopishqoqlik, qisilish va issiqlik o’tkazuvchanlik xossasiga ega bo’lmagan suyuqlik; suyuqliklarning ideallashtirilgan modeli. Kichik tezlikda oqadigan suyuqliklarga doir tushuncha. Ideal suyuqlik gidromexanika va aerodinamikasi keng qo’llaniladi. … Read More

IDEAL KRISTALL — zarralari (atomlar, molekulalar, ionlar) fazoda qat’iy muayyan tartibda joylashgan va fazoviy simmetriya xossasiga ega bo’lgan mukammal strukturali qattiq jism; kristallarning ideallashtirilgan modeli. Tuzilishi jihatdan tabiiy kristalldan farq … Read More

IDEAL GAZ — molekulalari o’zaro mutlaqo ta’sirlashmaydigan gaz; bunda gazni tashkil etuvchi molekulalarning xususiy hajmlari e’tiborga olinmaydi. Har qanday Real gaz zichligi juda kichik bo’lgan hollarda u o’zining tabiati bo’yicha … Read More

IGNITRON (lotincha ignis — olov va (elektr) Ron) — simob katod va boshqariladigan yoy razryadli bir anodli ion asbob. Ishi gazlardagi yoy razryadga asoslangan. Ignitronda kremniy karbidi yoki bor karbididan … Read More

IGNATEV MISSIYASI – rus podsho hukumati tomonidan Xiva xonligi va Buxoro amirligi bilan siyosiy hamda savdo munosabatlari o’rnatish bahonasida, aslida josuslik maqsadida polkovnik N. P. Ignatev boshchiligida yuborilgan elchilar missiyasi … Read More

IVANOV PLATON IVANOVICH (1891 — 1968) — psixolog olim, O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan va texnika arbobi (1968), professor (1938), 1927 yildan O’zbekistonda. Dastlab Samarqanddagi O’zbek oliy pedagogika institutida dars bergan. … Read More

IBN TULUN MASJIDI – Qohira (Misr) dagi me’moriy yodgorlik. Misr noibi Ahmad ibn Tulun qurdirgan (876— 79). Masjid murabba tarhli (162×162 metr), 3 tomondan qo’sh ravoq va g’ishtin devor (balandligi … Read More