Category: I harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

ISTIM (ar. ustunlik, egallash, bo’ysundirish) — dushman tarafidan biror shahar yoki mamlakatning bo’ysundirilishi, bosib olinishi.

ISTE’FO (arab.) — hukumatning, uning boshlig’i yoki alohida vazirlarning Iste’fosi, ya‘ni hukumatga ishonchsizlik bildirilishi, tanbeh berilishi, hukumatdagi ichki ixtiloflar tufayli yoki o’z ixtiyori bilan ularning o’z vakolatlarini zimmasidan soqit qilishi, … Read More

ISTIBDOD (ar. cheksiz hokimiyat) — zolimlik, zo’ravonlik huquqi qonun bilan cheklanmagan monarxistik idora usuli; zo’ravonlik asosiga qurilgan zolim hukumat.

ISLOHOTCHI YETAKCHI — amerikalik politolog Robert Taker siyosiy yetakchilikning ajratib ko’rsatgan uch turidan biri. Islohotchi yetakchi hokimiyat tarkibini keng qamrovli islohotlar vositasida tubdan o’zgartirishga intiladilar.

ISHSIZLIK — bir qism iqtisodiy faol aholining o’ziga loyiq ish topa olmasdan qolishi va mehnat zaxirasiga aylanishi. Ishsizlik inson manfaatlariga to’g’ridan-to’g’ri ta‘sir qiladigan yirik ijtimoiy-iqtisodiy muammolardan biri hisoblanadi. Mamlakat miqyosida … Read More

ISHONCHNOMA, vakolatnoma — muayyan muassasa yoki ayrim shaxs o’z nomidan ish ko’rish uchun ikkinchi bir shaxsga ishonch bildiradigan yozma vakolatli hujjat.

ISHCHILAR — industrial jamiyatda mehnatga layoqatli aholining yollanib ishlovchi va jismoniy mehnat bilan shug’ullanuvchi toifasi, ijtimoiy guruh. XIX asr o’rtalarida Yevropada sanoat rivojlanishi bilan dehqonlar va hunarmandlar hisobidan sanoat proletariati … Read More

IRRATSIONAL (lot. irrationalis) — bilishning asosiy vositasi sifatida his-tuyg’u, instintk va e‘tiqodni tan oluvchi falsafiy qarash. U aql bilan tushunib bo’lmaydigan, g’ayri ilmiy, mistik, mavhum – nooqilona ma‘nolarini bildiradi.

IRQ (ar. ildiz, tomir) — kishining tana tuzilishi,tashqi qiyofasi (teri, ko’z va sochining rangi, bo’y-basti, yuz tuzilishi bosh suyagining shakli)ga qarab guruhlarga ajratish. Odatda uchta katta irq ajratiladi: yevropoid, mongoloid, … Read More

IQTISODIYOT — kishilar tomonidan mehnatni qo’llagan holda inson uchun zaruriy bo’lgan ne‘matlar, hayot sharoitlari va vositalarini yaratish orqali tirikchilikni ta‘minlash, ehtiyojlarni qondirishda foydalaniladigan xo’jalik, vositalar, obyektlar, jarayonlar majmui. Ishlab chiqarish, … Read More