Category: K harfi

KATABOLIZM (Yunoncha katabole — olib tashlash, buzish) — tirik organizmlarda murakkab organik birikmalarning parchalanishidan iborat moddalar almashinuvi reaktsiyalarining majmui, anabolizmta qarama-qarshi jarayon. Katabolizmda odatda, energiya ajraladi.

KATALEPSIYA (Yunoncha katalepsis – ushlash, tutish, to’xtash), mumdek qotib turish — normal harakatning buzilishi; bunda muskullar tonusi kuchayib, butun tana yoki qo’l-oyoq qotib qoladi. Bemorni biror vaziyatga qo’yilsa, u shu … Read More

KATALIZATORLAR — kimyoviy reaktsiya tezligini o’zgartiruvchi moddalar.

KATALOG (Yunoncha katalogos — ro’yxat) — 1) muayyan narsalar (masalan, kitob, eksponat, tovarlar)ning ma’lum tartibda tuzilgan ro’yxati; ularni topishni osonlashtiradi. Ko’rgazmalar, ilmiy-texnika yoki madaniy-ma’rifiy ishlar uchun mo’ljallangan ma’lumotnoma nashrlarda mavjud … Read More

KATALONLAR (o’zlarini katalans deb atashadi) — Ispaniyadagi xalq. Asosan, Kataloniyada (7,5 million kishi), shuningdek, Frantsiyada (250 mingga yaqin kishi). Italiyada (30 ming kishi), Amerikada (350 ming kishi) ham yashaydilar. Umumiy … Read More

KATALPA (Catalpa) — bignoniyadoshlar oilasiga mansub manzarali o’simliklar turkumi. Bargi oddiy, uzun, yirik. Guli oq, qo’ng’iroqsimon, to’pguli shingil yoki ro’vaksimon. Mevasi uzun (20-40 santimetr), ko’p urug’li. 2 pallali, dukkaksimon. Urug’i … Read More

KATARSIS (Yunoncha katharsis — tozalanish) — 1) qissiy yengil tortish; ruhning hissiy va jismoniy nopokliklardan tozalanishi. Aristotel “Poetika” asarida bu terminni ishlatib, fojianing maqsadi sifatida “azoblanish va achinish” yordamida ruhning … Read More

KATENOID (lotincha catena — zanjir va Yunoncha eidos — ko’rinish) — zanjir chiziqning o’z o’qi atrofida aylanishidan hosil bo’ladigan sirt. Katenoid aylanish sirtlari ichida yagona minimal sirt. Tekisliklari markazlarini tutashtiruvchi … Read More

KATET (Yunoncha kathetos — perpendi- kulyar)— to’g’ri burchakli uchburchaknnng to’g’ri burchagini tashkil qilgan tomonlari. To’g’ri burchakli uchburchakda Katetlar o’zaro perpendikulyar, gipotenuza esa og’ma bo’lganidan Katetlar har doim gipotenuzadan kichik bo’ladi.

KATIN (Katin o’rmoni) — Smolenskdan 14 kilometr g’arbda, Gnyozdovo temir yo’l stantsiyasi atrofida joylashgan mavze. 1930-yillarda ommaviy qatag’on qurbonlari — sovet fuqarolari ko’milgan joy. 1940 yil bahorida NKVD organlari 1939 … Read More