Category: N harfi

Nerpalar (Pusa) — tyulensimonlar oilasi urug’i. Ba’zan oddiy tyulenlar oilasiga kiritiladi. Gavdasining uzunligi 1,5 metrgacha, vazni 100 kilogrammgacha. 3 ta turi bor. Halqali Nerpalar Atlantika va tinch okeanining mo’tadil va … Read More

Neron (Nero) Klavdiy Tsezar (37- 68) — Rim imperatori (54-68); Yuliy- Klavdiylar sulolasidan. Bag’ritosh, takabbur, maishatboz bo’lgan. 59 yil Oktaviyga onasini o’ldirishni, 62 yil esa xotinini o’ldirishni buyurgan. 64 yil … Read More

Nerv kasalliklari, asab kasalliklari — nerv sistemam kasalliklari. Markaziy va periferik nerv sistemasining biror sababga ko’ra umuman yoki qisman shikastlanishi natijasida kelib chiqadi. Nerv kasalliklari organik va funktsional bo’ladi. Organik … Read More

Neptuniy (Neptun planetasi nomidan olingan; lotincha Neptunium), Np — sun’iy radioaktiv kimyoviy element; aktinoidlar oilasiga mansub. Tartib raqami 93, massa sonlari 227-241 ga teng bo’lgan 15 ta izotopi ma’lum. Eng … Read More

Neotektonika (Neo… va tektonika), eng yangi tektonika — tektonikaning yerning hozirgi relefi asosiy qiyofasini shakllantirgan turli strukturalar, yer po’sti rivojlanishning tarixi va tektonik harakatlarini o’rganuvchi bo’limi. Bu jarayonlar yer po’sti … Read More

Neorealizm (Neo… va realizm) — 1) 20-asrning 40-yillari o’rtasidan 50-yillar o’rtasigacha Italiya kinosida mavjud bo’lgan oqim. Demokratik milliy san’at uchun kurash jarayonida tarkib topgan. Ijtimoiy adolat va oddiy insonning qadr-qimmati … Read More

Neologizmlar (Yunoncha neos — yangi, logos — so’z) — jamiyat taraqqiyoti, hayotning talab-ehtiyoji bilan paydo bo’lgan yangi narsa va tushunchalarni ifodalovchi so’zlar. Neologizmlarning yangiligi dastlab paydo bo’lgan vaqtlardagina sezilib turadi: … Read More

Nemet (Nemeth) Dyula (1890.2.11, Karsag) — Venger sharqshunos-turkshunosi. Vengriya Fanlar Akademiyasi muxbir a’zosi (1922), akademik (1935), Filologiya fanlari Doktori (1916), Budapesht universitetining professor (1916-64), Bolgariya Fanlar Akademiyasi va GDR Fanlar … Read More

Nemirovich Danchenko Vladimir Ivanovich [1858.11 (23).12, Ozurgeti, Gruziya — 1943.25.4, Moskva] — rejissyor, pedagog, teatr tanqidchisi, yozuvchi, dramaturg. Rus teatri islohotchilaridan. 1898 yil K. S. Stanislavskiy bilan Moskva Badiiy teatri … Read More

Neokonfutsiychilik (Neo… va Konfutsiychilik) — Sun dinastiyasi hukmronligi davrida (10-13-asrlar) Xitoy falsafasida paydo bo’lgan oqimlardan biri. Ilk konfutsiychilikdan, asosan, uning axloqiysiyosiy g’oyasidan farqli o’laroq, Neokonfutsiychilikda ontologiya, naturfalsafa va kosmogoniya masalalari … Read More